Τρίτη 26 Μαρτίου 2013

Η εγκατάσταση των Λημνιών στη Σπάρτη



Κάποτε,στα μυθολογικά χρόνια οι Λημνιοί, οι απόγονοι των Αργοναυτών, οι  παίδες παίδων, όπως αναφέρουν οι ιστορικοί  πήγαν στη Σπάρτη.Ήταν τα εγγόνια του Εύφαμου και δισέγγονα του θεού Ποσειδώνα.
Στη Σπάρτη οι Λημνιοί αφού στρατοπέδευσαν στα ρίζα του Ταΰγετου,  άναψαν φωτιές για να ζεσταθούν.Οι Σπαρτιάτες μόλις είδαν τις φωτιές απόρησαν κι έστειλαν απεσταλμένους τους για να μάθουν, ποιοι είναι και τι ήθελαν.[1]
Οι Λήμνιοι τους απάντησαν ότι ήταν Μινύες, απόγονοι των Αργοναυτών και ότι διώχτηκαν από τους Πελασγούς  από τη Λήμνο.Έτσι γύρισαν πίσω στη γη των προγόνων τους και ζητούσαν την άδεια από τους Σπαρτιάτες για να εγκατασταθούν μόνιμα πια στη Σπάρτη.Ζητούσαν επίσης να πάρουν μερίδιο στη γη καθώς και πολιτικά δικαιώματα.
Οι Σπαρτιάτες τους δέχτηκαν με αγάπη επειδή γνώριζαν ότι και οι γιοι του Τυνδάρεω είχαν συμμετάσχει στην Αργοναυτική εκστρατεία.
Τους έδωσαν έτσι την άδεια να εγκατασταθούν στη Σπάρτη, τους παραχώρησαν αγροτικό κλήρο, τους μοίρασαν στις διάφορες φυλές και τους πάντρεψαν με Σπαρτιάτισσες.
Γρήγορα όμως οι Μινύες –Λημνιοί παρασυρμένοι από τα προνόμια που τους είχαν δοθεί, άρχισαν  να το παρακάνουν και να αξιώνουν συμμετοχή ακόμα και στην ανώτερη εξουσία.
Η αντίδραση των Σπαρτιατών ήταν άμεση. Θάνατος στους επαναστάτες. Έτσι μια μέρα τους συνέλαβαν και τους έκλεισαν στη φυλακή με σκοπό, σα σκοτεινιάσει  να τους σκοτώσουν .Λίγο πριν την εκτέλεση όμως ,οι γυναίκες τους ζήτησαν την άδεια να   επισκεφτούν τους άνδρες τους στη φυλακήι να τους αποχαιρετίσουν.Εκεί άλλαξαν ρούχα με τους άνδρες, οι οποίοι στη συνέχεια μεταμφιεσμένοι[2] με γυναικεία ρούχα βγήκαν από την φυλακή και εγκαταστάθηκαν και πάλι στο Ταΰγετο.
Οι Σπαρτιάτες μετά από αυτό το γεγονός τους αποδέχτηκαν και τους άφησαν να ζήσουν ειρηνικά στον Ταύγετο.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη


[1] Ο μύθος έτσι όπως τον μεταδίδουν ο Ηρόδοτος και ο Πίνδαρος προσπαθεί να συνδέσει τους Ευφάμιδες με την Σπάρτη. Η επιλογή της Σπάρτης δεν είναι τυχαία, γιατί εκεί στο Ταίναρο της Λακωνίας είχε σμίξει ο πατέρας του Εύφημου, Ποσειδώνας με την Ευρώπη.  Έτσι οι απόγονοι τους επέλεξαν να επιστρέψουν στο τόπο καταγωγής της γενιάς τους.
[2] Οι Μινύες σώθηκαν και κατάφεραν να βγουν από την φυλακή επειδή μεταμφιέστηκαν σε γυναίκες.Η μεταμφίεση συχνά σχετίζεται με τους Λημνιούς.Καθώς κι ο βασιλιάς Θόας  είχε σωθεί μεταμφιεσμένος σε ομοίωμα του θεού Διονύσου με τη βοήθεια της  Υψιπύλης.

Σάββατο 16 Μαρτίου 2013

Η Καθαρά Δευτέρα στη Λήμνο σύμφωνα με την παράδοση



Αγήνωρ Αστεριάδης. Χαρταετοί
 
 Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη ημέρα της Σαρακοστής και ημέρα πνευματικού και σωματικού καθαρμού.Στη Λήμνο τα παλαιοτέρα χρόνια συνήθιζαν την Καθαρά Δευτέρα να ψήνουν τα αρμυροκούλουρα. Αυτά, ήταν κουλουράκια, τα έφτιαχναν με κλεμμένο αλεύρι από τρία σπίτια. Τα σπίτια αυτά θα έπρεπε να είναι απίκραντα και μονοστέφανα κι αν η οικοδέσποινα ονομαζόταν και Μαρία ακόμα καλύτερα.Η κοπέλα λοιπόν που ήθελε να μάθει τα μελλούμενα της ζωής της αφού είχε προμηθευτεί το αλεύρι, το ζύμωνε.Έπρεπε να το ζυμώσει όμως ανάποδα, δηλαδή με τα χέρια πίσω από την πλάτη.Στη ζύμη έπρεπε να βάλει μπόλικο αλάτι. Με το ζυμάρι στη συνέχεια έφτιαχνε τρεις κουλούρες.Τις έψηνε και από κάθε κουλούρα έπαιρνε μια μπουκιά.Την μια μπουκιά την έτρωγε, τη δεύτερη την έριχνε στα κεραμίδια ώστε να τη δει ο ήλιος και την τρίτη την έβαζε το βράδυ κάτω από το μαξιλάρι της και έλεγε:
«Αγία Δευτέρα βγαίνοντας.
Αγία Τρίτη μπαίνοντας
Αγία Τετράδ’ αληθινή
Όπου σε στείλω να διαβείς
Τη Μοίρα μου να πας να βρεις
Να’ρθη απόψε να μου ειπεί
Ποιον άντρα θε να πάρω»
Τα αρμυροκούλουρα ήταν πολύ αρμυρά αλλά η κοπέλα δεν έπρεπε να πιει νερό όλη μέρα.Έπρεπε να διψάει και να δει στον ύπνο της ποιος θα της προσφέρει νερό.
Αυτός θα ήταν κι ο γαμπρός. Αν ονειρευόταν ένα νέο να κρατάει ένα χρυσό ποτήρι τότε η κοπέλα θα παντρευόταν ένα καλό παλικάρι ενώ αν τον έβλεπε να κρατάει ένα καπνισμένο λαγήνι τότε ο γαμπρός θα ήταν χηρευάμενος ή πικραμένος(ορφανός).
Την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας συνήθιζαν να παίρνουν τα σαρακοστιανά εδέσματα και να πηγαίνουν να γευματίζουν στο ακροθαλάσσι.Το μεσημεριανό τους γεύμα το συμπλήρωναν με πεταλίδες και αχινούς που είχαν βγάλει από τη θάλασσα. 
Ευαγγελία Χ.Λιάπη