Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 2019

Το παλιό σχολείο του Ρεπανιδίου


Το σχολείο στο Ρεπανίδι ιδρύθηκε στα 1874 μαζί με την οικία του δασκάλου με τη συνδρομή των κατοίκων του χωριού καθώς και του Εκκλησιαστικού Ταμείου. Λειτούργησε μέχρι και το 1932 οπότε ιδρύθηκε το νέο σχολείο.
Τα παλαιότερα χρόνια πριν από το 1874 οι Ρεπανιώτες εκτιμώντας ιδιαίτερα τα γράμματα και παρά τις δυσκολίες που υπήρχαν έστελναν τα παιδιά τους σε ένα άτυπο σχολείο το οποίο λειτουργούσε μέσα σε ένα ανεμόμυλο  που υπήρχε στην περιοχή. Εκεί ο μυλωνάς όταν δεν είχε εργασία λόγω της δυναμικής του ανέμου ή των παραγγελιών,τους μάθαινε ανάγνωση, γραφή και μαθηματικά. Το όνομα του δασκάλου ήταν Κιαπίτης.
Ο μυλωνάς όταν  δεν είχε παραγγελίες για αλέσματα, άφηνε σε μια αντέννα ένα κομμάτι του πανιού ανοιχτό κι έτσι οι μαθητές γνώριζαν ότι μπορούσαν να πάνε στο μύλο για να κάνουν τα μαθήματα τους.
Αργότερα οι Ρεπανιώτες έστελναν τα παιδιά τους σε έναν αγγειοπλάστη κεραμοποιό από το Μούδρο οποίος είχε το εργαστήρι του στον Κότσινα και μολονότι ήταν ανάπηρος ήταν εξαίρετος αγγειοπλάστης και καλός δάσκαλος. Ο δάσκαλος αυτός εκτός από ανάγνωση, γραφή και μαθηματικά μάθαινε στα παιδιά και ιστορία.
Οι γονείς του έδιναν ένα μικρό φιλοδώρημα για τα μαθήματα που παρείχε στα παιδιά τους. Όλα αυτά συνέβαιναν μέχρι το 1874 όταν ιδρύθηκε επίσημα πια το σχολείο στο Ρεπανίδι.Στο σχολείο του Ρεπανιδίου το 1882 φοιτούσαν 45 μαθητές ενώ δάσκαλος του σχολείου ήταν ο Ίμβριος Κ.Παναγιωτίδης.
Σημαντικοί ευεργέτες του σχολείου του Ρεπανιδίου ήταν ο Γεώργιος Χατζή Αντωνίου καθώς κι οι απόδημοι Ρεπανιδιώτες της Αμερικής.
Οι Ρεπανιδιώτες της Αμερικής εκτός από το σχολείο, Σχολή Ρεπανιδίου, όπως το αποκαλούσαν  υπήρξαν πάντοτε κι οι χορηγοί των ανακαινίσεων του ιερού ναού της Ζωοδόχου Πηγής στον Κότσινα καθώς και της κατασκευής της κλίμακας που οδηγεί στο Αγίασμα.
Στο Ρεπανίδι υπηρέτησε ως δάσκαλος στο παλαιό σχολείο στα 1900-1904 ο Παπα-Αγγελής Μιχελής ο εξαίρετος δάσκαλος και λαογράφος της Λήμνου.
Το νέο εκπαιδευτήριο του Ρεπανιδίου ιδρύθηκε το 1932 και λειτούργησε αδιαλείπτως μέχρι τη δεκαετία 1990 οπότε και συγχωνεύτηκε με το δημοτικό σχολείο Κοντοπουλίου.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη


Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2019

Ο Αράπ’ς απ’ τα Γούδηλα



Στην περιοχή που είναι το παλαιό μεσαιωνικό χωριό Γούδηλα στη Λήμνο λίγο πιο πάνω από το χωριό και σε μικρή απόσταση είναι οι Πύργοι. Εκεί στους Πύργους σύμφωνα με τον τοπικό θρύλο κατοικεί ένας Αράπ’ς ο οποίος είναι φρουρός και φυλάει ένα μεγάλο κουβνό με φλουριά.
Ο Αράπ’ς συνεχώς ανακατεύει τα φλουριά του και σαν βρεθεί στην περιοχή ένας διαβάτης, ο Αράπ’ς τον φωνάζει για να του τα δώσει. Για να τα δώσει όμως υπάρχει ένας απαράβατος όρος. Ο Αράπ’ς ζητάει, να του θυσιάσουν  σφάζοντας ένα ζώο ή να κόψουν κάποιο δάχτυλο τους οι διαβάτες. Ο Αράπ΄ς, σύμφωνα με την παράδοση είναι ιδιαίτερα κακός, έξυπνος και πονηρός κι απαιτεί συνήθως  ανθρώπινο αίμα, όπως το να του θυσιάσουν ένα παιδί για να τους  παραδώσει το θησαυρό που φυλάει.
Στα Γούδηλα υπάρχει ένα μεγάλο πηγάδι με μεγάλο στόμιο. Το  πηγάδι αυτό λένε πως είναι ιδιαίτερα βαθύ. Εκεί συχνάζει ο Αράπ’ς που λέγεται ότι ζει μέσα στο πηγάδι και συχνά μεταμορφώνεται άλλοτε σε σκύλο κι άλλοτε σε γάτα και πειράζει τους διαβάτες που θα τύχει να βρεθούν στην περιοχή.
Η παρουσία του Αράπ’ στην περιοχή παλαιότερα ήταν τόσο έντονη που όλο το χωριό Γούδηλα έτρεμε την παρουσία του Αράπ’ μέχρι που  αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη περιοχή και να μετοικήσει στη Φυσίνη.
Ο θρύλος του Αράπ’ απ' τα Γούδηλα είναι ένας τοπικός θρύλος της Λήμνου που επιχειρεί να ερμηνεύσει την ξαφνική ριζική εγκατάλειψη του χωριού και τη μετοίκηση του σε νέα ασφαλέστερη τοποθεσία.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2019

Η Πλάκα


Η Πλάκα είναι ένα από τα  νεότερα χωριά του νησιού για αυτό και μια από τις παλαιότερες ονομασίες του ήταν «Νεοχώριον». Αργότερα και για σύντομο διάστημα το αποκαλούσαν «Συμφερούπολις» για να καθιερωθεί στη συνέχεια η σημερινή ονομασία.
Η Πλάκα βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Λήμνου ελέγχοντας τα Στενά κι απέχει μόλις ένα χιλιόμετρο από τη θάλασσα. Την ονομασία της την οφείλει σε μα τεράστια ηφαιστειακή πλάκα που υπάρχει στην περιοχή.
Στα 482π.Χ. όταν ο Ξέρξης επιχείρησε να περάσει τον Ελλήσποντο με την πλωτή γέφυρα που είχε κατασκευάσει και η οποία εξαιτίας της τρικυμίας καταστράφηκε οδηγώντας στο θάνατο εκατοντάδες Πέρσες οι ακτές της Πλάκας γέμισαν από νεκρούς Πέρσες, οι οποίοι έχουν ενταφιαστεί στις ακτές του χωριού.
Στην Πλάκα άκμαζε για αιώνες σημαντικό Κάστρο, το «Βρυόκαστρο» ή «Παλαιόκαστρο» ή «Φρούριο Καστριωτών» ή «Καστρί»  ή «Κάστρο του ακρωτηρίου»,  ώσπου στα 1521 ο Τούρκος ναύαρχος Piri Reis το βρήκε ερημωμένο.
Στο Καστρίν υπήρχε ναΐσκος της Παναγιάς της Σερβουνιώτισσας, η οποία Παναγιά μαζί με τον Σωτήρα Ιησού, τον Άγιο Δημήτριο και με τους Αγίους Αναργύρους προστατεύουν την περιοχή εδώ και αιώνες.
Πολιούχος της Πλάκας είναι ο Άγιος Δημήτριος στον οποίο είναι αφιερωμένος κι ο κεντρικός ναός της Πλάκας.
Στην περιοχή της Πλάκας υπάρχει το θαυματουργό προσκύνημα  του Αγίου Χαραλάμπους όπου στις 22 Αυγούστου στα Εννιάμερα της Θεοτόκου πραγματοποιείται ετήσιο πανηγύρι.
Κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους στη θέση Ρουσούνια το αγίασμα που πηγάζει μέσα στη θάλασσα σε συνδυασμό με τον άργιλο, δημιουργούν ένα θεραπευτικό πηλό που αποτελεί σημαντικό ιατροφαρκευτικό προϊόν για τους ρευματισμούς και τα αρθριτικά.  
Σημαντικό πανηγύρι, το οποίο πραγματοποιείται περισσότερο από μια τριακονταετία είναι το πανηγύρι στις 6 Αυγούστου στο παραθαλάσσιο εξωκλήσι του Σωτήρος.
Στην περιοχή «Άγιος Στέφανος» υπάρχει το αλιευτικό καταφύγιο Πλάκας.
Η Πλάκα αποτελεί ένα χωριό  με ιδιαίτερο σπάνιο άγριο φυσικό κάλλος το οποίο συμπληρώνουν υπέροχες παραλίες όπως  η παραλία του Αγίου Στεφάνου, του Παλιόκαστρου, του Μόλου και της  Σωτήρας.
Τα τελευταία χρόνια στην Πλάκα διοργανώνεται τις Αποκριές ένα ξεχωριστό καρναβάλι  με πολύ αγάπη το οποίο προσελκύει πλήθος κόσμου.
Οι κάτοικοι της Πλάκας ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους Λήμνιους καθώς είναι οι πιο απλοϊκοί, καλόψυχοι και ταπεινοί Λήμνιοι στους οποίους αρέσει ιδιαίτερα το ψάρεμα, το καλό φαγητό και η διασκέδαση.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη