Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Αγιολόγιο της νήσου Λήμνου Αγία Ευφημία & Αγία Μελιτινή (16 Σεπτεμβρίου)


Η Εκκλησιά μας τιμά τη μνήμη της Αγίας Ευφημίας και της Αγίας Μελιτινής  την ίδια ημέρα, στις 16 Σεπτεμβρίου. Οι δυο Αγίες κατά ένα παράδοξο τρόπο συνδέονται με τη νήσο Λήμνο.
Το 770-775 κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Ε’, ο επονομαζόμενος Εικονομάχος, διέταξε να πετάξουν στο Βόσπορο,  τη λάρνακα με το λείψανο της Αγίας Ευφημίας.
Η λάρνακα μέσα στην οποία φυλασσόταν το λείψανο της Αγίας, αφού διέσχισε τον Εύξεινο Πόντο και πέρασε τα Δαρδανέλια, προσώκειλε στη Λήμνο.(Ζωναράς, Χρονικό σελ.20)
Οι κάτοικοι του νησιού το βρήκαν στην αμμουδιά, το συνέλεξαν και αφού του απέδωσαν τις απαιτούμενες τιμές, το φύλαξαν ευλαβικά στο νησί τους. Το 760, ύστερα από διαμονή 15 χρόνων στη Λήμνο, η λάρνακα με το λείψανο της Αγίας Ευφημίας, με διαταγή της αυτοκρατόρισσας Ειρήνης,  επέστρεψε στην Βασιλεύουσα.
O Αγγελής Μιχελής αναφέρει: «Εις τον Κονδιά ανήκει, κατά το ήμισυ, η χερσόνησος Φακός με το ιστορικόν παρεκκλήσιον της Αγίας Ευφημίας ένθα και τα κτήματα του κ. Πολυταρίδη»[1].
O Αγγελής Μιχελής υπονοεί πως το εξωκλήσι της Αγίας είχε σχέση με την εύρεση του Αγίου λειψάνου της στο νησί. Αναφέρεται ότι δυο αδέλφια ο Σέργιος και  ο Σεργώνας  το περισυνέλεξαν. Το εξωκλήσι της «Αγιαθυμιάς» ( Αγία Ευφημία) όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου, στο ακρωτήριο Σταυρός.
Την ημέρα του εορτασμού της Αγίας Ευφημίας στην Κωνσταντινούπολή, ο ιερέας μοίραζε στις γυναίκες, βελόνες ραψίματος που τις είχε σταυρώσει στο λείψανο της Αγίας. Η Αγία Ευφημία θεωρείται προστάτης των ραπτών.
Η Αγία  Μελιτινή έζησε  στη Μαρκιανούπολη[2] της Θράκης στα χρόνια της βασιλείας του Αντωνίνου (138-161).
 Η Αγία Μελιτινή επειδή κήρυττε το Ευαγγέλιο συνελήφθη από τον Αντίοχο, ένα σκληρό πολέμιο των Χριστιανών και άρχοντα της πόλης. Ο Αντίοχος προσπάθησε να την κάνει να αλλάξει πίστη, αλλά δεν τα κατάφερε .Αντί  να αλλαξοπιστήσει, η Αγία Μελιτινή κατάφερε να κατηχήσει και να κάνει χριστιανή την σύζυγο του Αντιόχου. Όταν το έμαθε ο Αντίοχος τις αποκεφάλισε και τις δυο.
Κάποιος ευσεβής χριστιανός,  ο Ακάκιος[3], πήρε το ιερό λείψανο της μάρτυρος, με σκοπό να το μεταφέρει στην πατρίδα του και στην συνέχεια να χτίσει ναό προς τιμή  της Αγίας για να στεγάσει το άγιο λείψανο της. Κατά το θαλάσσιο όμως ταξίδι, ο Ακάκιος αρρώστησε και πέθανε. Τότε το πλοίο εξαιτίας θαλασσοταραχής αναγκάστηκε να δέσει σε κάποιο ακρωτήριο της νήσου Λήμνου[4]. Εκεί οι ναυτικοί και οι κάτοικοι της γύρω περιοχής ενταφίασαν το λείψανο της Αγίας μάρτυρος και δίπλα στον τάφο της, ενταφίασαν και τον φιλομάρτυρα Ακάκιο.
Αυτός είναι ο βίος της Αγίας Μάρτυρος Μελιτινής, η οποία εκοιμήθει στην Θράκη και ένας πιστός και καλός χριστιανός θέλησε να την τιμήσει και την πήρε μαζί του, γιατί  είχε δει πολλά θαύματα της Μάρτυρος και την ήθελε κοντά του στην πατρίδα του. Ο Θεός όμως σχεδίασε διαφορετικά. Τους ένωσε στην αιώνια ζωή και η Αγία Μελιτηνή θα τον συντρόφευε και θα τον προστάτευε για πάντα.
Η μόνη μαρτυρία που υπάρχει για τον τάφο της Αγίας είναι η αναφορά στο μηνολόγιο του Βασιλείου του Β του 11 αιώνα. Ο τάφος της Αγίας Μελιτινής και του Ακάκιου δεν βρέθηκαν ποτέ. Ούτε γνωρίζουμε το σημείο ή το μέρος ενταφιασμού τους. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πιθανόν να ενταφιάστηκε κοντά στην αρχαία Ηφαιστεία, πιθανότερη όμως εκδοχή είναι  η Αγία μάρτυς Μελιτινή να ενταφιάστηκε στο ακρωτήρι του Άγιου Σώζοντος.
Το 1321 στο Μ.Μ. «Acta…”,τ.1 εγγ. No 52 αναφέρεται, «...του Σκανδάλη ή Σκανδαλού, τα χωριά Βυσσίνου κοντά στην Αγία Μελιτινή.» Προφανώς αναφέρεται στην Φυσίνη. Επομένως κοντά στην Φυσίνη[5] ήταν και η Αγία Μελιτινή . Ο Άγιος Σώζων είναι πάλι πολύ κοντά στη Φισίνη και επιπλέον είναι ακρωτήρι. Τα παλιά χρόνια εκεί υπήρχε κάποιο μοναστήρι. Αυτό το μαρτυρούν τα  κελιά που υπάρχουν κοντά στο ναΐσκο. Κάποιες εικασίες αναφέρουν πως στο σημείο που είναι σήμερα ο ναός υπήρχε το μοναστήρι της Αγίας Μελιτινής. Με τα χρόνια παραμελήθηκε και ερημώθηκε. Κάποιοι ναυτικοί οι οποίοι κινδύνεψαν εξαιτίας μιας θαλασσοταραχής αλλά κατάφεραν στο τέλος να σωθούν, βγήκαν στην παραλία και αντικρίζοντας τα ερείπια του μοναστηριού και θέλοντας να αποδώσουν ευχαριστίες για την σωτηρία τους στην θεία επέμβαση, υποστήριξαν, πως τους έσωσε ο Άγιος του τόπου, ο άγνωστος Άγιος του παλιού μοναστηριού, ο Άγιος που σώζει όσους κινδυνεύουν και έτσι τον ονόμασαν τον Άγνωστο Άγιο, «Άγιο  Σώζων».
Η αλήθεια είναι πως η Αγία Μάρτυς Μελιτινή ποτέ δεν θέλησε να μαθευτεί ο τάφος της  για αυτό και  ποτέ δεν εντοπίστηκε.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη



[1] εφ. Λήμνος, 21/10 ως 4/11/1934

[2]Στη Ντέβνα της Βουλγαρίας. Την εποχή του Αντωνίνου η πόλη ονομαζόταν Μαρκαινούπολη.
[3] Ο Ακάκιος πιθανότατα να ήταν Λημνιός
[4]Μηνολόγιον Βασιλείου Β’,φ.42 (11ος αι.)

[5] Σημαντικό είναι το γεγονός ότι στη Φυσίνη υπάρχει το λιμανάκι της « Αγιάς» όπως αποκαλείται και εκεί φέρεται να προσάραξε το καραβάκι με το λείψανο της Αγίας








Σχόλια