Έθιμα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων

Η Εκκλησία γιορτάζει τη μνήμη των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων που μαρτύρησαν στη Σεβάστεια, στις 9 Μαρτίου.

Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ήταν στρατιώτες, του στρατού του Λικίνιου.

Όταν άρχισε ο μέγας διωγμός κατά των χριστιανών, οι Άγιοι Τεσσαράκοντα συνελήφθησαν από τον έπαρχο Αγρικόλα.Σύμφωνα με το συναξαριστή ο έπαρχος Αγρίκολας για να τους βασανίσει τους έβαλε μέσα σε μια παγωμένη λίμνη.

Ένας μόνο από τους στρατιώτες Αγίους λιγοψύχησε κι αρνήθηκε την πίστη του. Αμέσως όμως τον αντικατέστησε ένας φρουρός και διώκτης τους, ο Αγλαΐος.

Ο Αγλαΐος. είδε τα στεφάνια του μαρτυρίου πάνω από τα κεφάλια των Αγίων Μαρτύρων που ήταν μέσα στην παγωμένη λίμνη και πίστεψε στον Ιησού Χριστό.

Ομολόγησε την πίστη του και μπήκε στη λίμνη  μαζί με τους άλλους 39 μάρτυρες. Την άλλη μέρα[1] μισοπεθαμένους έβγαλαν τους Μάρτυρες[2] από τη λίμνη και συνέτριψαν τα μέλη τους[3].

Αυτός ήταν ο μαρτυρικός θάνατος των Αγίων Μαρτύρων.

Ο αριθμός σαράντα είναι ιερός για την εκκλησία μας. Δεν πρέπει να λησμονούμε το σαράντισμα των βρεφών, το σαρανταήμερο του θανάτου καθώς κι ότι ο Μωϋσής νήστευε 40 μέρες πριν πάρει από τον Θεό τις δέκα Εντολές στο όρος Σινά.

Η εορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων αν και είναι σταθερή, εντάσσεται από την εκκλησία μας μέσα στην Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή.

Στη Λήμνο σύμφωνα με τον λαογράφο Γ.Μέγα[4] τα παλαιότερα χρόνια συνήθιζαν να φυτεύουν την ημέρα του εορτασμού των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, δένδρα, αμπέλια, βασιλικά και λουλούδια.
Πίστευαν πως ήταν η κατάλληλη μέρα και πως οι Άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες θα τα ευνοούσαν  για να αναπτυχτούν.

Την ημέρα αυτή στη Λήμνο συνήθιζαν να αποκόβουν και τα αρνιά από τις μητέρες τους.
Πίστευαν επίσης πως την ημέρα αυτή ήταν καλό, να μαζεύουν βότανα γιατί πίστευαν, πως τα φυτά είχαν περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Απολυτίκιο

Θείω πνεύματι συγκροτηθέντες, δήμος ώφθητε τροπαιοφόρος, Αθλοφόροι Χριστού Τεσσαράκοντα. δια πυρός γαρ και ύδατος ένδοξοι, δοκιμασθέντες λαμπρώς εδοξάσθητε. Αλλ’ αιτήσασθε, Τριάδα την Υπερούσιον, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.

---

[1] Στον Ευεργετινό αναφέρεται ότι μαζί με τους Άγιους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες  έξω από τη λίμνη στεκόταν και η μητέρα του νεότερου  μάρτυρα και εμψύχωνε το γιο της να υπομείνει το μαρτύριο και να μη δειλιάσει.

[2] Σύμφωνα με τον παρισινό κώδικα του  1575 οι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ήταν:Κάνδιδος , Δόμνας, Ευτύχιος , Σεβηριανός, Κύριλλος, Θεόδουλος, Βιβιανός, Αγγίας, Ησύχιος, Ευνοϊκός, Μελίτων, Ηλιάδης , Αλέξανδρος, Σακεδών , Ουάλης, Πρίσκος, Χουδίων, Ηράκλειος, Εκδίκιος,, Ιωάννης, Φιλοκτήμων, Φλάβιος, Ξάνθιος,  Ουαλέριος, Νικόλαος, Αθανάσιος, Θεόφιλος, Λυσίμαχος, Γάϊος, Κλαύδιος, Σμάραγδος, Σισίνιος, Λεόντιος, Αέτιος, Ακάκιος, Δομετιανός , δυο Γοργόνιοι, Ιουλιανός και ο Αγλάϊος ο καπικλάριος

[3] Τα λείψανα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων βρήκε το έτος 438 μ.Χ., η αυτοκράτειρα Πουλχερία ,με θεία οπτασία, κρυμμένα στο ναό του Αγίου Θύρσου.

[4] Γ.Μέγας,Επετηρίς του Λαογραφικού αρχείου, Αθήνα 1950.