Η Καθαρά Δευτέρα στη Λήμνο σύμφωνα με την παράδοση

Αγήνωρ Αστεριάδης. Χαρταετοί

 

 Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη ημέρα της Σαρακοστής και ημέρα πνευματικού και σωματικού καθαρμού.Στη Λήμνο τα παλαιοτέρα χρόνια συνήθιζαν την Καθαρά Δευτέρα να ψήνουν τα αρμυροκούλουρα. Αυτά, ήταν κουλουράκια, τα έφτιαχναν με κλεμμένο αλεύρι από τρία σπίτια. Τα σπίτια αυτά θα έπρεπε να είναι απίκραντα και μονοστέφανα κι αν η οικοδέσποινα ονομαζόταν και Μαρία ακόμα καλύτερα.Η κοπέλα λοιπόν που ήθελε να μάθει τα μελλούμενα της ζωής της αφού είχε προμηθευτεί το αλεύρι, το ζύμωνε.Έπρεπε να το ζυμώσει όμως ανάποδα, δηλαδή με τα χέρια πίσω από την πλάτη.Στη ζύμη έπρεπε να βάλει μπόλικο αλάτι. Με το ζυμάρι στη συνέχεια έφτιαχνε τρεις κουλούρες.Τις έψηνε και από κάθε κουλούρα έπαιρνε μια μπουκιά.Την μια μπουκιά την έτρωγε, τη δεύτερη την έριχνε στα κεραμίδια ώστε να τη δει ο ήλιος και την τρίτη την έβαζε το βράδυ κάτω από το μαξιλάρι της και έλεγε:

«Αγία Δευτέρα βγαίνοντας.

Αγία Τρίτη μπαίνοντας

Αγία Τετράδ’ αληθινή

Όπου σε στείλω να διαβείς

Τη Μοίρα μου να πας να βρεις

Να’ρθη απόψε να μου ειπεί

Ποιον άντρα θε να πάρω»

Τα αρμυροκούλουρα ήταν πολύ αρμυρά αλλά η κοπέλα δεν έπρεπε να πιει νερό όλη μέρα.Έπρεπε να διψάει και να δει στον ύπνο της ποιος θα της προσφέρει νερό.

Αυτός θα ήταν κι ο γαμπρός. Αν ονειρευόταν ένα νέο να κρατάει ένα χρυσό ποτήρι τότε η κοπέλα θα παντρευόταν ένα καλό παλικάρι ενώ αν τον έβλεπε να κρατάει ένα καπνισμένο λαγήνι τότε ο γαμπρός θα ήταν χηρευάμενος ή πικραμένος(ορφανός).

Την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας συνήθιζαν να παίρνουν τα σαρακοστιανά εδέσματα και να πηγαίνουν να γευματίζουν στο ακροθαλάσσι.Το μεσημεριανό τους γεύμα το συμπλήρωναν με πεταλίδες και αχινούς που είχαν βγάλει από τη θάλασσα. 
Ευαγγελία Χ.Λιάπη