Το λιμάνι του Μούδρου

Το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι του Αιγαίου και ένα από τα σημαντικότερα της Μεσογείου. Απέχει περί τα   40 μίλια από τα Δαρδανέλια.

O φοβερός και τρομερός Piri Reis ναύαρχος του τουρκικού στόλου το 1521 στο χάρτη του  σημειώνει, ότι ο κόλπος Mondoros όπως αποκαλεί το λιμάνι του Μούδρου  είναι  ένα πολύ καλό λιμάνι, κατάλληλο για αγκυροβόλιο πολλών εμπορικών  πλοίων.

Το λιμάνι του Μούδρου για χρόνια δεχόταν την επιδρομή των αδίστακτων πειρατών του Αιγαίου Πελάγους.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Ποιήσαντες δε αποβάσεις... εκυρίευσαν εξ εφόδου και ηχμαλώτισαν... εις δε την νήσον Λήμνον το Μούντρος και τα πλησιέστερα μέρη αυτού».

Ο  Coronelli αναφέρει αργότερα ότι το Μούδρο στα 1690-95  είναι ένα από τα τέσσερα κυριότερα  λιμάνια της Λήμνου. 
Τα άλλα τρία ορίζει ότι είναι ο Κοντιάς, το Πλατύ και ο Κότσινας.

Το 1770 ο Ορλόφ επέλεξε τον κόλπο του Μούδρου ως ναυτική βάση του στόλου του.

Τον Οκτώβρη του 1785 ο Villoison ήρθε με ένα γαλλικό πλοίο στο Μούδρο και χαρακτήρισε το λιμάνι του Μούδρου ως  «θαυμάσιο».
Οι Γάλλοι  αποκαλούσαν το λιμάνι του Μούδρου ως λιμάνι του Αγίου Αντωνίου. Πιθανότατα εξαιτίας κάποιου ναού που υπήρχε στο λιμάνι.

Στις  8 Οκτωβρίου του 1912 έγινε η κατάληψη και απελευθέρωση της Λήμνου ενώ  η "Ασπίς" μαζί με τα άλλα πολεμικά πλοία του ελληνικού Στόλου κατέπλευσαν στο  λιμάνι του Μούδρου.
Στις 30  Οκτωβρίου του 1912 υπογράφηκε ανάμεσα στη Τουρκία και την Αντάντ η συνθήκη του Μούδρου.

Ενώ το πρωί της 2ας Νοεμβρίου 1912, από το λιμάνι του Μούδρου αποπλέει Μοίρα του Ελληνικού Στόλου με επικεφαλής το θρυλικό Θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ», υπό το Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη  και κατευθύνεται προς το Άγιο Όρος για να το απελευθερώσει.

Γενικότερα στα χρόνια 1912-13, το λιμάνι του Μούδρου αποτέλεσε το αγκυροβόλιο και το ναύσταθμο του ελληνικού στόλου.

Ταυτόχρονα κατά  την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πόλεμου οι συμμαχικές δυνάμεις (Αντάντ) είχαν εγκαταστήσει στο λιμάνι του Μούδρου  μια ναυτική βάση για να ελέγχουν  τη ναυσιπλοΐα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στα χρόνια αυτά το πλοίο «Βρετανικός» που είχε μετατραπεί σε πλωτό νοσοκομείο μετέφερε από το λιμάνι του Μούδρο[1] τραυματισμένους στρατιώτες της Αντάντ στην πατρίδα τους.

Ενώ κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πόλεμου δημιουργήθηκαν  οχυρωματικά έργα από τους Γερμανούς οι οποίοι είχαν αντιληφθεί τη μεγάλη στρατηγική σημασία του λιμανιού του Μούδρου.

Κατά τη περίοδο  1920-28 ο «Λιμήν Μούδρου» θεωρήθηκε  οικισμός.
Στο λιμάνι του Μούδρου τα χρόνια εκείνα  έδεναν όχι μόνο εμπορικά και επιβατικά πλοία αλλά και πολλοί θαλαμηγοί πλουσίων Ευρωπαίων, κυρίως Ιταλών, οι οποίοι έρχονται στο νησί για να το επισκεφτούν ύστερα από τις ανακοινώσεις για τα αρχαία που είχαν βρεθεί  στο νησί.

Το λιμάνι μέχρι τη δεκαετία 1970 δεχόταν στις προβλήτες του επιβατικά πλοία. Αργότερα το λιμάνι εγκαταλείφθηκε στο στρατό και έπεσε σε παρακμή ενώ αξιοποιήθηκε το λιμάνι της Μύρινας ως το κύριο λιμάνι του νησιού μολονότι  έχει πολλά προβλήματα λόγω γεωγραφικής θέσης και παρά τα έργα που έγιναν δεν είναι ασφαλές για την  πρόσδεση των πλοίων.

Σήμερα στο λιμάνι του Μούδρου λειτουργεί μαρίνα για τον ελιμενισμό σκαφών.  
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

[1] Βυθίστηκε  το ξημέρωμα της Τρίτης 21 Νοεμβρίου 1916 στις 8.12 αφού χτυπήθηκε από γερμανική τορπίληενώ έπλεε  στο στενό Κέας - Μακρονήσου, με προορισμό το λιμάνι του Μούδρου. Παρά τις προσπάθειες του πλοιάρχου Bartlett βυθίστηκε  σε λιγότερο από 45 λεπτά. Από τους 1.134 επιβαίνοντες διασώθηκαν οι 1.104.