Στο Γιοφύρι υπήρχε κάποτε και το καφενείο «ο Σταθμός» του Θεοφάνη Καραγιάννη. Συνηθισμένη έκφραση : «κα στο γιοφύρι».
Πάνω ή άνω μαχαλά: Η έκταση εκτείνετε από το Γιοφύρι μέχρι και τον Μύλο.
Η περιοχή περιλαμβάνει την κεντρική εκκλησία του χωριού, την κεντρική παλιά βρύση, τα παλαιότερα σπίτια και μαγαζιά, την πλατεία, την γειτονιά του Μύλου, τη Ρούγα και το νεκροταφείο του χωριού.
Η περιοχή περιλαμβάνει την κεντρική εκκλησία του χωριού, την κεντρική παλιά βρύση, τα παλαιότερα σπίτια και μαγαζιά, την πλατεία, την γειτονιά του Μύλου, τη Ρούγα και το νεκροταφείο του χωριού.
Παλιά Βρύση: Η παλιά τουρκική βρύση βρίσκεται σχεδόν στο κέντρο του χωριού. Από εκεί οι κάτοικοι έπαιρναν νερό όταν ακόμα τα σπίτια δεν είχαν υδρευτεί και πότιζαν τα ζώα τους στις γούρνες-ποτίστρες που υπήρχαν ακριβώς δίπλα στη βρύση.
Στο χωριό υπήρχαν και άλλες βρύσες-κρήνες αλλά μόνο από αυτή την βρύση το νερό ήταν πόσιμο.
Τις βρύσες στο χωριό τις είχαν φτιάξει οι Οθωμανοί οι οποίοι αν και ποτέ δεν κατοίκησαν μέσα στο χωριό είχαν τη φιλοσοφία ότι φτιάχνοντας κρήνες ως αφιερώματα για να ξεδιψούν τους περαστικούς θα είχαν τις ευλογίες τους.
Σύμφωνα με την παράδοση η παλιά κεντρική βρύση είχε φτιαχτεί με τις δωρεές μιας Τουρκάλας.
Οι Τούρκοι την ημέρα είχαν δοσοληψίες με τους Καμιώτες, μα σαν νύχτωνε κανείς τους δεν διακινδύνευε διανυκτέρευση στο χωριό, γιατί πίστευαν ότι η Παναγιά με φωτιές που περιζώνανε την εκκλησία της στα Καμίνια τους έδιωχνε.
Όσοι είχαν τολμήσει να διανυχτερεύσουν στο χωριού είχαν φοβηθεί τόσο πολύ που δεν το επανέλαβαν.
Διανυκτέρευαν σε οικισμούς που υπήρχαν περιμετρικά του χωριού όπου είχαν κτήματα και μάντρες.
Οι γεροντότεροι χρησιμοποιούσαν ένα δίστιχο για να δηλώσουν στους νέους ότι τα χρόνια περνούν πολύ γρήγορα αλλά ταυτόχρονα μέσα από το δίστιχο φέρεται και η σημασία που είχε για αυτούς η κεντρική βρύση του χωριού.
Έτσι συνήθιζαν να λένε στους νέους:
Έτσι συνήθιζαν να λένε στους νέους:
«Κα΄πτς ήμουν άγγελος τώρα αγγελεύουν άλλ’
Στ’ βρύσ’ που π’να νιρό ,τώρα του πίνουν άλλ’.»[1]
Παναγιά, η Κεντρική Εκκλησία :Αρχικά στην τοποθεσία αυτή υπήρχε ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία.
Ο ναίσκος είχε δημιουργηθεί ύστερα από όνειρο.
Κάτοικος του χωριού είχε δει στον ύπνο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τον προέτρεπε να σκάψει στο συγκεκριμένο σημείο.
Μόλις ξημέρωσε πήγε εκεί και κάτω από μια πέτρα βρήκε την εικόνα της Παναγίας. Για να στεγάσει την εικόνα έφτιαξε ένα μικρό ξωκλήσι.
Η σημερινή εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην κοίμηση της Παναγίας χτίστηκε το 1850-1852 αφού είχε κατεδαφιστεί ο παλαιότερος ναός που υπήρχε στην ίδια τοποθεσία.
Τα θυρονάξια κι εγκαίνια του νέου ναού έγιναν στις 15 Αυγούστου του 1852 από το μητροπολίτη Λήμνου Δανιήλ.
Η εκκλησία χτίστηκε με προσωπική εργασία όλων των ανδρών του χωριού και με δωρεές των ξενιτεμένων Καμιωτών.
Οι αγιογραφίες στο τέμπλο είναι έργο του λαϊκού ζωγράφου Γρηγόρη Παπάμαλη τις οποίες ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε το 1922.
Ο ναίσκος είχε δημιουργηθεί ύστερα από όνειρο.
Κάτοικος του χωριού είχε δει στον ύπνο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τον προέτρεπε να σκάψει στο συγκεκριμένο σημείο.
Μόλις ξημέρωσε πήγε εκεί και κάτω από μια πέτρα βρήκε την εικόνα της Παναγίας. Για να στεγάσει την εικόνα έφτιαξε ένα μικρό ξωκλήσι.
Η σημερινή εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην κοίμηση της Παναγίας χτίστηκε το 1850-1852 αφού είχε κατεδαφιστεί ο παλαιότερος ναός που υπήρχε στην ίδια τοποθεσία.
Τα θυρονάξια κι εγκαίνια του νέου ναού έγιναν στις 15 Αυγούστου του 1852 από το μητροπολίτη Λήμνου Δανιήλ.
Η εκκλησία χτίστηκε με προσωπική εργασία όλων των ανδρών του χωριού και με δωρεές των ξενιτεμένων Καμιωτών.
Οι αγιογραφίες στο τέμπλο είναι έργο του λαϊκού ζωγράφου Γρηγόρη Παπάμαλη τις οποίες ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε το 1922.
Χαρακτηριστική είναι η γλυκύτητα των μορφών των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ και το ύφος της αγιογράφησης, στις πλαϊνές θύρες του ναού. Χαρακτηριστική επίσης είναι και η εικόνα του Αγίου Νικολάου ο οποίος εμφανίζεται πολύ μελαχρινός σχεδόν μαύρος.
Η λαϊκή φιλοσοφία ήθελε τον Άγιο να είναι συνέχεια σε αποστολές διάσωσης στη θάλασσα και έτσι από την αλμύρα και τον ήλιο το χρώμα του να είναι υπερβολικά ηλιοκαμένο.
Η λαϊκή φιλοσοφία ήθελε τον Άγιο να είναι συνέχεια σε αποστολές διάσωσης στη θάλασσα και έτσι από την αλμύρα και τον ήλιο το χρώμα του να είναι υπερβολικά ηλιοκαμένο.
Το καμπαναριό του ναού είναι έργο του λιθοξόου Κωνσταντή Αταλιώτη από τη Φυσίνη και κατασκευάστηκε γύρω στα 1902 στην αριστερή πρόσοψη του ναού.
Πίσω από το ιερό του ναού υπάρχει πηγάδι με αγίασμα.
Οι ιδιοκτήτες του σπιτιού είδαν σε όνειρο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τους υπέδειξε να σκάψουν για να βρουν νερό όπως και έγινε.
Σε πολύ δύσκολες χρονιές όταν στέρεψαν όλα τα πηγάδια στο χωριό ήταν το μοναδικό από το οποίο μπορούσαν και αντλούσαν νερό.
Οι ιδιοκτήτες του σπιτιού είδαν σε όνειρο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τους υπέδειξε να σκάψουν για να βρουν νερό όπως και έγινε.
Σε πολύ δύσκολες χρονιές όταν στέρεψαν όλα τα πηγάδια στο χωριό ήταν το μοναδικό από το οποίο μπορούσαν και αντλούσαν νερό.
Εκτός όμως από την κεντρική εκκλησία της Παναγιάς που χτίστηκε ύστερα από όνειρο και την εύρεση της εικόνας, πολλά από τα παλιά ξωκλήσια του χωριού συνδέονται με αντίστοιχα συμβουλευτικά όνειρα και την ανεύρεση εικόνων.
Σε αυτόν όμως που του φανερωνόταν δεν θα έπρεπε να το φανερώσει σε κανένα αλλά να πάει μόνος του να τη βρει.
Σε αντίθετη περίπτωση αντί για εικόνα έβρισκαν στη θέση που τους είχε φανερωθεί , στάχτη.
Το πιθανότερο είναι κατά την περίοδο της Εικονομαχίας να είχαν κρύψει οι ιδιοκτήτες τις εικόνες και με το πέραμα των χρόνων αλλά και αιώνων τις πιο πολλές φορές να ήθελαν οι εικόνες να λειτουργηθούν και για το λόγω αυτό με θαυμαστό τρόπο να φανερωνόντουσαν στους πιστούς.
Υπάρχει επίσης η περίπτωση οι κρυμμένες αυτές εικόνες να ήταν στην κατοχή Τούρκων οι οποίοι ήταν κρυπτοχριστιανοί και από φόβο κάποια στιγμή να τις έκρυψαν.
Οι Τούρκοι και ιδιαίτερα οι Τουρκάλες ευλαβούνταν πολύ την Παναγία και τον Άγιο Γεώργιο.
Σε αυτόν όμως που του φανερωνόταν δεν θα έπρεπε να το φανερώσει σε κανένα αλλά να πάει μόνος του να τη βρει.
Σε αντίθετη περίπτωση αντί για εικόνα έβρισκαν στη θέση που τους είχε φανερωθεί , στάχτη.
Το πιθανότερο είναι κατά την περίοδο της Εικονομαχίας να είχαν κρύψει οι ιδιοκτήτες τις εικόνες και με το πέραμα των χρόνων αλλά και αιώνων τις πιο πολλές φορές να ήθελαν οι εικόνες να λειτουργηθούν και για το λόγω αυτό με θαυμαστό τρόπο να φανερωνόντουσαν στους πιστούς.
Υπάρχει επίσης η περίπτωση οι κρυμμένες αυτές εικόνες να ήταν στην κατοχή Τούρκων οι οποίοι ήταν κρυπτοχριστιανοί και από φόβο κάποια στιγμή να τις έκρυψαν.
Οι Τούρκοι και ιδιαίτερα οι Τουρκάλες ευλαβούνταν πολύ την Παναγία και τον Άγιο Γεώργιο.
«Ο τρόπος και η ποιότητα ζωής των χριστιανών επηρέαζε τον απλό μουσουλμανικό λαό.
Έτσι οι λεχώνες των μουσουλμάνων έπαιρναν ευχή από χριστιανούς ιερείς Επίσης οι μουσουλμάνοι έπαιρναν αγιασμό την ημέρα του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) και μ’αυτόν έκαναν το προζύμι της χρονιάς.»
Έτσι οι λεχώνες των μουσουλμάνων έπαιρναν ευχή από χριστιανούς ιερείς Επίσης οι μουσουλμάνοι έπαιρναν αγιασμό την ημέρα του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) και μ’αυτόν έκαναν το προζύμι της χρονιάς.»
Παλιό Σχολείο: Άρχισε να λειτουργεί γύρω στα 1860 και λειτούργησε μέχρι το 1931.Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Κεντρική Εκκλησία του χωριού.
Πρόκειται για ένα διώροφο πέτρινο οίκημα.
Στο οίκημα αυτό κατά το έτος 1907 φοιτούσαν 73 μαθητές (43 αγόρια και 30 κορίτσια).
Το σχολείο ήταν τριτάξιο (Α+Β, Γ+Δ, Ε+ΣΤ) και είχε ένα δάσκαλο.
Το ωράριο των μαθημάτων ήταν 8-12π.μ. και 2-5μ.μ.
Πρόκειται για ένα διώροφο πέτρινο οίκημα.
Στο οίκημα αυτό κατά το έτος 1907 φοιτούσαν 73 μαθητές (43 αγόρια και 30 κορίτσια).
Το σχολείο ήταν τριτάξιο (Α+Β, Γ+Δ, Ε+ΣΤ) και είχε ένα δάσκαλο.
Το ωράριο των μαθημάτων ήταν 8-12π.μ. και 2-5μ.μ.
Πλατεία: Στην πλακόστρωτη πέτρινη κυκλική πλατεία υπήρχαν και λειτουργούσαν κατά περιόδους δυο καφενεία και αργότερα προστέθηκε και το πρώτο περίπτερο στο χωριό.
Το πρώτο καφενείο βρισκόταν αντικριστά της Παλιάς Βρύσης ενώ το δεύτερο στο εσωτερικό της πλατείας.
Όταν το πρώτο άλλαξε επαγγελματική ιδιότητα άνοιξε ένα δεύτερο στο εσωτερικό της πλατείας.
Το 1954 αντικαταστάθηκε η παλιά πλακόστρωση της πλατείας με μια νεότερη και στην δεκαετία του 1990 φυτεύτηκε στην πλατεία ένα πλατάνι.
Σήμερα στην πλατεία του χωριού υπάρχει και λειτουργεί η ταβέρνα «ο Ανδρέας» του Άγγελου Κωνστάντιου.
Η ταβέρνα θεωρείται μια από τις καλύτερες ταβέρνες που λειτουργούν στο νησί.
Το πρώτο καφενείο βρισκόταν αντικριστά της Παλιάς Βρύσης ενώ το δεύτερο στο εσωτερικό της πλατείας.
Όταν το πρώτο άλλαξε επαγγελματική ιδιότητα άνοιξε ένα δεύτερο στο εσωτερικό της πλατείας.
Το 1954 αντικαταστάθηκε η παλιά πλακόστρωση της πλατείας με μια νεότερη και στην δεκαετία του 1990 φυτεύτηκε στην πλατεία ένα πλατάνι.
Σήμερα στην πλατεία του χωριού υπάρχει και λειτουργεί η ταβέρνα «ο Ανδρέας» του Άγγελου Κωνστάντιου.
Η ταβέρνα θεωρείται μια από τις καλύτερες ταβέρνες που λειτουργούν στο νησί.
Άγιοι Ανάργυροι :Ναΐσκος αφιερωμένος στους γιατρούς Αγίους Αναργύρους.
Εκεί το 1967 είχε ιδρυθεί ένας παλαιότερος ναός από την Μαρία Κονταρίδου.
Ο παλιός ναός ήταν ιδιαίτερα όμορφος και προσφιλής στους κατοίκους που έβρισκαν παρηγοριά στο ναό και στους Αγίους.
Ο ναός «επανιδρύθη εκ θεμελίων το έτος 1996 από την οικογένεια Βασιλείου Γ.Κωνσταντέλλη» όπως αναφέρει η κτητορική επιγραφή.
Πρόκειται για μια πολύ όμορφη εκκλησία αλλά δεν συγκρίνεται με το παλιό απλό εκκλησάκι που κάποτε υπήρχε εκεί και ήταν πάντα ανοιχτό στους πιστούς και τα καντήλια του έλαμπαν σαν αστέρια στον καμιώτικο ουρανό.
Εκεί το 1967 είχε ιδρυθεί ένας παλαιότερος ναός από την Μαρία Κονταρίδου.
Ο παλιός ναός ήταν ιδιαίτερα όμορφος και προσφιλής στους κατοίκους που έβρισκαν παρηγοριά στο ναό και στους Αγίους.
Ο ναός «επανιδρύθη εκ θεμελίων το έτος 1996 από την οικογένεια Βασιλείου Γ.Κωνσταντέλλη» όπως αναφέρει η κτητορική επιγραφή.
Πρόκειται για μια πολύ όμορφη εκκλησία αλλά δεν συγκρίνεται με το παλιό απλό εκκλησάκι που κάποτε υπήρχε εκεί και ήταν πάντα ανοιχτό στους πιστούς και τα καντήλια του έλαμπαν σαν αστέρια στον καμιώτικο ουρανό.
Κατεβνό :Σημαίνει το Κάτω Βουνό δηλαδή το μικρό βουναλάκι.
Μύλος: Στη κορυφή του υψώματος, ακριβώς δίπλα στο σημερινό ξωκλήσι της Αγίας ειρήνης της Χρυσοβαλάντου, ο Σαράντης Παστρής είχε φτιάξει ένα ανεμόμυλο γύρω στα 1915.
Ο μύλος καταστράφηκε το 1941-1945 από τους γερμανούς οι οποίοι τον κατεδάφισαν για να πάρουν τις πέτρες και να τις χρησιμοποιήσουν στα οχυρωματικά τους έργα.
Χαρακτηριστική ήταν η φράσης «κθάρ΄,στάρ΄πά’ στου Μύλου» για την λειτουργία του Μύλου αλλά και «Πας το Μύλο, πας το βνάρ’ που το σφάξαν το πετνάρ’». ή στην παραλλαγή «Πας το Μύλο ,πας το βνάρ’ θα του φαμ’ το πετ’νάρ». Σήμερα χαϊδευτικά αποκαλούν την περιοχή «Κολωνάκι» γιατί εκεί βρίσκονται τα πιο ωραία σπίτια του χωριού.
Ο μύλος καταστράφηκε το 1941-1945 από τους γερμανούς οι οποίοι τον κατεδάφισαν για να πάρουν τις πέτρες και να τις χρησιμοποιήσουν στα οχυρωματικά τους έργα.
Χαρακτηριστική ήταν η φράσης «κθάρ΄,στάρ΄πά’ στου Μύλου» για την λειτουργία του Μύλου αλλά και «Πας το Μύλο, πας το βνάρ’ που το σφάξαν το πετνάρ’». ή στην παραλλαγή «Πας το Μύλο ,πας το βνάρ’ θα του φαμ’ το πετ’νάρ». Σήμερα χαϊδευτικά αποκαλούν την περιοχή «Κολωνάκι» γιατί εκεί βρίσκονται τα πιο ωραία σπίτια του χωριού.
Ρούγα: σημαίνει δρόμος ( από τη λατινική λέξη ruga).
Οι κάτοικοι αυτής της γειτονιάς ονομάζονται Ρουγιώτες. Συνηθισμένη έκφραση: «Πα στ’ Ρούγα»
Οι κάτοικοι αυτής της γειτονιάς ονομάζονται Ρουγιώτες. Συνηθισμένη έκφραση: «Πα στ’ Ρούγα»
Νεκροταφείο: Αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος εορτάζει στις 6 Αυγούστου.
Πήγαδος: Ονομάστηκε έτσι η περιοχή από το κοινοτικό πηγάδι που υπάρχει.
Πέρα μαχαλά: Ονόμαζαν οι κάτοικοι που ζούσαν στον ένα μαχαλά αυτούς που ζούσαν στην απέναντι πλευρά του χωριού.
Σχολείο: Το σχολείο πρώτη φορά λειτούργησε στα 1932.
Σήμερα έχει μετατραπεί σε ΚΕΚ.
Σήμερα έχει μετατραπεί σε ΚΕΚ.
Κάκαρο: Ορισμένοι αναφέρουν πως ονομάστηκε έτσι από τις κότες της γειτονιάς που «Κακάριζαν» έντονα και έτσι ονομάστηκε και η γειτονιά.
Η γειτονιά του Κάκαρου λέγεται ότι έχει το καλύτερο υπέδαφος και για το λόγο αυτό τα σπίτια που έχουν χτιστεί εκεί έχουν τα πιο γερά θεμέλια.
Η γειτονιά του Κάκαρου λέγεται ότι έχει το καλύτερο υπέδαφος και για το λόγο αυτό τα σπίτια που έχουν χτιστεί εκεί έχουν τα πιο γερά θεμέλια.
Ρυάκι : Το ρυάκι χωρίζει το χωριό στα δυο.
Χαρακτηριστική είναι η έκφραση «Πισ’ στο ρυάκι»
Χαρακτηριστική είναι η έκφραση «Πισ’ στο ρυάκι»
Ευαγγελία Χ.Λιάπη
Αναρτήσεις
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου