Τα υπόσκαφα πιθάρια της Λήμνου

Τα παλαιότερα χρόνια κυρίως οι εύποροι Λημνιοί ζούσαν σε διώροφα σπίτια, στα οποία το ισόγειο χρησίμευε σαν αποθήκη.
Εκεί στους υπόγειους χώρους ή και στα ισόγεια υπήρχαν τα υπόσκαφα πιθάρια. Ηταν μεγάλης χωρητικότητας πιθάρια θαμμένα μέσα στη γη τα οποία χρησίμευαν για την αποθήκευση των αγροτικών προϊόντων.

Σε όλα σχεδόν τα χωριά της Λήμνου[1], υπήρχαν και τα υπαίθρια  πιθάρια. Αυτά βρίσκονται στην αυλή των παλαιών πετρόχτιστων σπιτιών.
Τα πιθάρια είναι θαμμένα μέσα στο χώμα και το μόνο που προεξέχει είναι το πέτρινο, στρογγυλό καπάκι τους.
Τα τοποθετούσαν σχεδόν πάντα σε ζευγάρι, δηλαδή ο ιδιοκτήτης τοποθετούσε στην αυλή του δυο πιθάρια.

Αυτά τα πιθάρια, μεγάλης χωρητικότητας, τα χρησιμοποιούσαν οι παλαιότεροι Λημνιοί για αποθήκευση διάφορων προϊόντων.
Η αλήθεια είναι ότι τα πιθάρια που είναι θαμμένα μέσα στο χώμα, μπορούν και συντηρούν σε καλή κατάσταση τα τρόφιμα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τρόφιμα που αποθήκευαν στα πιθάρια ήταν τα όσπρια, το σιτάρι, το λάδι αλλά κυρίως το κρασί. 
Μέσα στα πιθάρια μπορεί να διατηρηθεί ακόμα και κρέας[2].

Αυτά τα πιθάρια τα χρησιμοποιούσαν επίσης για να διατηρήσουν και να παλαιώσουν τον οίνο. 
Τοποθετούσαν μέσα στο πιθάρι τον οίνο και στη συνέχεια σφράγιζαν τα χείλη του πιθαριού με γύψο και ρετσίνι. 
Όταν ένα λημνιακό σπίτι διέθετε ένα τέτοιο πιθάρι, αυτό ήταν δείγμα ευμάρειας της οικογένειας.

Τα αποθηκευτικά πιθάρια που είναι θαμμένα μέσα στη γη, τα συναντάμε στη Λήμνο ήδη από την εποχή της Προϊστορικής Πολιόχνης. 
Εκεί τα δισέγγονα του θεού Διονύσου[3] αποθήκευαν και διατηρούσαν τον οίνο αλλά και τα σιτηρά τους. 
Πανομοιότυπα με τα πιθάρια της 3^ης χιλιετίας είναι και τα πιθάρια που συναντάμε σήμερα στα διάφορα χωριά του νησιού.

Στο χωριό Ρωμανού, υπάρχουν περιοχές όπου υπάρχουν μαζικά ιδιόκτητα υπόσκαφα πιθάρια.
Οι ιδιοκτήτες τους στο πέτρινο καπάκι έγραφαν το όνομα τους με μπογιά κι έτσι κατοχύρωναν την ιδιοκτησία του πιθαριού.
Εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι ήταν αγαπημένοι κι ο ένας σεβόταν την περιουσία και το μόχθο του αδελφού του, του γείτονα, του συγχωριανού του.

Σήμερα δυστυχώς, οι κάτοικοι των χωριών προσπαθούν να τα φέρουν στην επιφάνεια, με σκοπό  να τα εκθέσουν και να τα στολίσουν στις αυλές των σπιτιών τους. 
Αποτέλεσμα πολλά από αυτά να καταστρέφονται και να σπάνε.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1]Τα πιο γνωστά είναι τα πιθάρια του Ρωμανού κυρίως γιατί είναι μαζικά.

[2] Αν τοποθετηθεί κρέας μέσα σε ένα πιθάρι που είναι θαμμένο μέσα στο χώμα, μπορεί να συντηρηθεί και διατηρηθεί για περίπου 10 ημέρες.

[3] Ο Θόας ο βασιλιάς της Λήμνου ήταν γιός του Διονύσου και της Αριάδνης.