Ρεπανίδι

Το Ρεπανίδιον αναφέρεται για πρώτη φορά το 1285 σε απογραφικό πρακτικό της περιουσίας της μονής «Πτέρις».Εκεί αναφέρεται και το «ευκτήριον της Οδηγητρίας, το εις το Ρεπανίδιον, με τον τόπο του». 
Σε κοινοτικά έγγραφα του 19ου αιώνα το συναντάμε το όνομα του χωριού σε διάφορες παραλλαγές όπως ως Ρεπανίδιον, Ραπανίδι, Ροπανίδι, Ρεπανήδι ή Ρεπανίδη[1]. Στο ΦΕΚ 118/1918 το χωριό αναφέρεται ως Ρεπανίδιον.

Το χωριό απέχει από τη θάλασσα γύρω στα 3 χιλιόμετρα και οικίστηκε από κατοίκους που εγκατέλειψαν την Ηφαιστεία κατά τον 12^ο αι.

«…καταστραφείσα υπό σεισμού η Ηφαιστία διεσκορπίσθησαν οι κάτοικοι εις τα πέριξ χωριά…οι περισσότεροι όμως των κατοίκων κατώκησαν εις Κότσινον με τον Μητροπολίτην, περιμένοντας διαταγάς να ξαναχτίσουν και πάλιν την Ηφαιστίαν ή να καταβούν εις την Μύριναν. Επειδή δε άργησε να έλθη η διαταγή περί ανακατοικήσεως…οι περισσότεροι έκτισαν το νυν Ρεπανίδιον»

Το Ρεπανίδι ήταν το χωριό που προτιμούσαν οι περιηγητές ως προορισμό για να καταγράψουν πληροφορίες σχετικές με την εξόρυξη της «Λημνιας γης»[2]. 
Την ημέρα του 1858 που ο Alexander Conze επισκέφτηκε το Ρεπανίδι έκανε όπως σημειώνει ο ίδιος πολύ ζέστη και για να προφυλαχτεί επισκέφτηκε την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου,(είναι παλαιότερος του 1858, χρονιά που τον επισκέφτηκε ο Α.Conze) αποτελεί τον παλαιότερο ναό της Λήμνου που έχει διασωθεί ως τις ημέρες μας.Πρόκειται για ναό μεταβυζαντινού ρυθμού. Από το 1963 έχει ανακηρυχθεί σε ιστορικό διατηρητέο μνημείο[3].

Ο παπά Α.Μιχελής ο οποίος υπηρέτησε ως δάσκαλος στο Ρεπανίδι  κατά τα έτη 1900-04, αναφερόμενος στο ναό σημειώνει:

«...εις την βόρειαν πύλην του γυναικωνίτου της Εκκλησίας είναι δύο μαρμάρινοι παραστάδες. 
Επί του ενός υπάρχει επιγραφή δυσανάγνωστος εντός στεφάνου και εις τον άλλον δύο αγγεία, το εν άνω ετέρου και το έξωθεν της επαρχίας Μάρμαρον, το οποίον ήτο εντός του σχολείου και το οποίον ήτο βάθρον αδριάντος αναφέρον «την Βουλήν την εξ Αρείου Πάγου» κ.τ.λ., κάτωθεν δε αυτής, με μικρότερα γράμματα, «Μενέξενος Τενέδιος εποίησε». Πάντα όμως ταύτα μετεφέρθησαν εξ Ηφαιστίας»

Στο Ρεπανίδι το 1882 φοιτούσαν στο δημοτικό σχολείο 45 μαθητές ενώ δάσκαλος του σχολείου ήταν ο Ίμβριος Κ.Παναγιωτίδης.

Από το χωριό Ρεπανίδι καταγόταν κι ο νεομάρτυρας Αθανάσιος ο Λημνιός, ο οποίος μαρτύρησε, όταν οι Τούρκοι δέσμιοι του κατά τη μεταφορά του στην Κωνσταντινούπολη όπου θα δικαζόταν, τον έριξαν στη θάλασσα αλυσοδεμένο. 
« οι ασεβείς Αγαρηνοί, εβύθισαν αυτόν και απέπνιξαν εν τη θαλάσση…» 
Μαρτύρησε σύμφωνα με τον ανώνυμο αγιορείτη συναξαριστή κατά το έτος 1846.

Ο παπά-Αγγελής Μιχέλης[4]αναφερόμενος στους κατοίκους, τους οποίους γνώρισε ως δάσκαλος του χωριού  αναφέρει: 
«Οι κάτοικοι του Ρεπανιδίου άπαντες σχεδόν είναι κτηματίαι ευσεβέστατοι, με απλούστατα και πατριαρχικά ήθη και έθιμα.
Από την γυναίκα ποτέ δεν λείπει το άσπρο φακιόλι, οι δε άνδρες ονειδίζονται από τους κατοίκους των πέριξ χωρίων διότι δεν εφόρουν ζωνάρια. 
Οι Ρεπανιδιώται είναι εις άκρον φιλοξενώτατοι, εις άκρον διασκεδαστικοί και δεν υστερούν εις τα εθνικά δημώδη τραγούδια».
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1] Πιθανότατα εξαιτίας ενός φυτού ονομ’αστηκε έτσι το χωριό.

[2] Αργύρης Μοσχίδης(…περί του παρά του Ρεπανδίου λόφου)

[3] Η αποκατάσταση του Ναού, έχει ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, με προϋπολογισμό 880.000€

[4]  Ο παπά Α.Μιχελής υπήρξε ο πρώτος λαογράφος της Λήμνου. Υπήρξε φίλος εγκάρδιος του Αργύρη Μοσχίδη