Το έθιμο της βαφής των πασχαλινών αυγών στη Λήμνο

Σύμφωνα με την παράδοση οι νοικοκυρές τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα αυγά κόκκινα. Αναφέρεται ότι όταν Άγγελος Κυρίου εμφανίστηκε στις Μυροφόρες για να τις ενημερώσει για την Ανάσταση του Κυρίου, μια μυροφόρα αμφισβήτησε το γεγονός και ζήτησε ως απόδειξη για να πιστέψει τα αυγά που κρατούσε στο καλάθι της να γίνουν κόκκινα κι αυτά πράγματι κοκκίνισαν.

Έτσι καθιερώθηκε κάθε Μεγάλη και Αγία Πέμπτη οι νοικοκυρές να βάφουν κόκκινα τα αυγά [1].

Τη Μεγάλη Πέμπτη οι λημνιές νοικοκυρές μάζευαν από τους αγρούς αγριολούλουδα και φυλλαράκια και τα έδεναν με τούλι ή καλτσόν στα αυγά.

Τα έβραζαν με νερό, κόκκινη βαφή και λίγο ξύδι[2]. Πολλές φορές μέσα στην κατσαρόλα έβαζαν και ένα πανί το οποίο αποκαλούσαν κοκκινοπεφτιάτικο[3] πανί.

Όταν τα αυγά ήταν έτοιμα (γύρω στα 15 λεπτά) τα έβγαζαν από τη βαφή, αφαιρούσαν αμέσως τα άνθη και τα γυάλιζαν με ένα λαδωμένο μάλλινο πανί.

Το πρώτο αυγό που έβαφαν ήταν της Παναγίας και το έβαζαν στο εικονοστάσι. Με αυτό το αυγό σταύρωναν τα παιδιά. Το θεωρούσαν ιδιαίτερα θαυματουργό[4].

Στη Λήμνο «ένα κόκκινο αυγό βάζουν στο εικονοστάσι. Άμα είναι τριω χρονώ αυγό στο εικονοστάσι, γίνεται κρατ’τήρα, δηλ. μια πέτρα που άμα τη βάλης απάν’ σε έγκυα γυναίκα, είτε ζώο έγκυο, έχουν την ιδέα ότι κρατεί,(δεν αποβάλλει).Τα κορίτσια βάζουν στ’ αυγά και φτερά από χαρτί χρωματιστό, βάζουν ουρά ,μύτη με ζ’μάρ’ σαν πουλί και τα κρεμνούν απ’ τη σκεπή. Σαν μπλούδια ήταν για να πετάξ΄ν».(Γ.Μέγας,1950)

Ένας άλλος παραδοσιακός τρόπος βαφής ήταν το  τύλιγμα των αυγών με κρεμμυδόφυλλα. Τα κρεμμυδόφυλλα τα έδεναν με τούλι ή καλτσόν για να είναι σφιχτά δεμένα πάνω στα αυγά. Όταν τα αυγά ήταν έτοιμα και τα ξετύλιγαν, είχαν πάρει διάφορους χρωματισμούς.

Το βράδυ της Ανάστασης οι πιστοί κουβαλούσαν μέσα στη τσέπη τους κι ένα αυγό για να ευλογηθεί, για το καλό.

Όταν επέστρεφαν στο σπίτι συνήθιζαν να τσουγκρίζουν αυγά  για το καλό ευχόμενοι το «Χριστός Ανέστη» και το «Αληθώς Ανέστη»

ΕυαγγελίαΧ.Λιάπη

---

[1] Πίστευαν πως τα αυγά τα οποία είχαν γεννηθεί τη Μεγάλη Πέμπτη είχαν ιδιαίτερες ιδιότητες και τα έβαφαν χωριστά.

[2] Για κάθε 10 αυγά αναλογούν τρεις κουταλιές ξύδι.

[3] Το θεωρούσαν θαυματουργό. Απόφευγαν να βγάλουν από το σπίτι  τη βαφή και την κρατούσαν για σαράντα ημέρες μέσα στο σπίτι και ύστερα την έχυναν σε απάτητο μέρος. Όταν έβαφαν τα αυγά έσταζαν για το καλό και μια σταγόνα βαφής στο λαδάκι του καντηλιού.

[4]Το κρατούσαν συνήθως τρία χρόνια στο εικονοστάσι και μετά το αντικαθιστούσαν .Το παλαιότερο αυγό το πήγαιναν στη μάντρα για να προστατεύει το κοπάδι και οι προβατίνες να γεννούν εύκολα.