Τα μελτέμια του Αιγαίου

Οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν τα μελτέμια, Ετήσιαι επειδή οι άνεμοι αυτοί επέστρεφαν σταθερά κάθε χρόνο σηματοδοτώντας την Ανατολή του αστερισμού του Κυνός (Εώα επιλολή του Σείριου)[1]στα μέσα Ιουλίου με την παρουσία του υπέρλαμπρου άστρους του Σείριου.

Η παρουσία στου αστερισμού του Κυνός στον Ουρανό προμηνύει τις dies candiculariae των Ρωμαίων. Άσχημες ημέρες, κακιές ημέρες γεμάτες από ζέστη, ξηρασία κι ασθένειες.

Σύμφωνα με το Θεοφάνη τον Ομολογητή, η Ανατολή του αστερισμού του Κυνός είναι ολέθρια συνήθως για την ανθρωπότητα φορτώνοντας την διάφορα δεινά. Από τα πανάρχαια λοιπόν χρόνια οι Έλληνες πίστευαν πως για να προστατεύουν από το κακό ο Δίας τους έστειλε τις ετήσιες, τα μελτέμια .

Η διεύθυνση των μελτεμιών, των ιδιαίτερων αυτών ανέμων  είναι διαφορετική και ποικίλει από περιοχή σε περιοχή. Βοριοδυτική κατεύθυνση έχουν τα μελτέμια στο Ιόνιο, βοριοανατολική κατεύθυνση στο Αιγαίο.

Τα μελτέμια είναι έντονα κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας κι εξασθενούν το βράδυ.

Οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν τα μελτέμια, Ρήκται. Η Ορθόδοξη εκκλησία για να θεραπεύσει το κακό που φέρνει ο αστερισμός του Σείριου τοποθέτησε τον εορτασμό του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου για να διώξει με την πνοή του Κυρίου τις μοχθηρές δυνάμεις.

Σύμφωνα με το Ν.Πολίτη η λέξη μελτέμια προέρχεται από την έκφραση «μέλι και γάλα στο δρόμο σας» με την οποία παλαιότερα προσπαθούσαν να εξορκίσουν το κακό που προκαλούσαν οι έντονοι αυτοί άνεμοι.

Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν πως η λέξη μελτέμια προέρχεται από την ιταλική έκφραση Mal tempo που σημαίνει άσχημος καιρός.

Ανεξάρτητα από το αν τα μελτέμια προέρχονται από μια ελληνική ή ιταλική έκφραση θεωρούνται συνώνυμα με το Αιγαίο στο οποίο πνέουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και συντροφεύουν με ένα ξεχωριστό τρόπο τα ταξίδια και τις διακοπές μας.

Ευαγγελία Λιάπη

---

[1] Η εώα επιτολή του Σειρίου συνδέετε με την είσοδο του Ηλίου στον αστερισμό του Λέοντα.