Ο μεγαλύτερος από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Ονομάζεται «Πρόδρομος», γιατί προηγήθηκε του Κυρίου και «Βαπτιστής», διότι βάπτιζε τους ανθρώπους στον Ιορδάνη ποταμό. Εβάπτισε τον Ιησού Χριστό στον Ιορδάτη ποταμό ο οποίος υποκλίθηκε στον Κύριο στρέφοντας τα ύδατα προς τα πίσω. Το βάπτισμα του Προδρόμου αποτελεί μια συμβολική πράξη καθαρμού: «Εγώ μεν εβάπτισα υμάς εν ύδατι, αυτός βαπτίσει υμάς εν Πνεύματι Αγίω» (Μάρκου α 8).
Ο Ιωάννης γεννήθηκε με θαυμαστό τρόπο από τον ιερέα Ζαχαρία και την Ελισάβετ. Προμήνυσε την έλευση του Ιησού ενώ ήταν ακόμα έμβρυο όταν η Θεοτόκος συνάντησε την Ελισάβετ. Η μνήμη του τιμάται έξι φορές το χρόνο δηλωτικό της αγάπης που οι πιστοί τρέφουν στο πρόσωπο του.7 Ιανουαρίου, Σύναξη του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, 24 Φεβρουαρίου, Α' και Β' Εύρεσις της τιμίας κεφαλής του αγίου προφήτου, προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου, 25 Μαΐου, Γ' Εύρεσις της τιμίας κεφαλής του αγίου προφήτου, προδρόμου και βαπτιστού Ιωάννου, 24 Ιουνίου, Γενέθλιον του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. 29 Αυγούστου, Αποτομή της κεφαλής του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου. 23 Σεπτεμβρίου, Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου.
Τα έθιμα της Λήμνου που σχετίζονται με τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο θέλουν την παραμονή των Φώτων αμέσως μόλις βασιλεύσει ο ήλιος, άνδρες αφού μεταμφιεστούν ζωόμορφα φορώντας προβιές ζώων, ζωσμένοι με αρμαθιές κουδουνιών κι έχοντας βάψη τα πρόσωπα τους με καπνιά να σχηματίζουν ομάδα και να επισκέπτονται τα σπίτια των χωριών. Σκοπός τους κυρίως να φοβίσουν τα μικρά παιδιά τα οποία καθ’όλη τη διάρκεια του έτους οι μητέρες κάθε φορά που ήταν άτακτα τα φόβιζαν «Θα σ΄ αφήσου να σι πάρουν οι Μπαντατζούδες». Η ερώτηση που θέτουν μπαίνοντας στο σπίτι είναι: «Κλαίν’ τα παιδιά» ή «τρών’ το φαγίτ'σ» ή «είναι γκρινιάρ'κα» χτυπώντας τα ραβδιά, τα κουδούνια φοβερίζοντας «Θα σε πάρω». Η λέξη «Μπαντατζός» σημαίνει καλλικάντζαρο. Για κέρασμα τους προσφέρουν διάφορα αγαθά όπως μαρμαρίτες, αυγά, κρασί, αμύγδαλα, λουκάνικα, κρέας, φρούτα, μούστο, ούζο κ.α. Με τα τρόφιμα αυτά ανήμερα των Φώτων η παρέα των Μπαντατζούδων παραθέτει δείπνο.
Ευαγγελία Λιάπη
MSc Φιλόλογος
