Ο ανεμόμυλος του Παστρή στα Καμίνια

 

 

 

Τα Καμίνια χαρακτηρίζονται από μια έντονη αεροδυναμική τόσο σε ένταση, όσο και σε συχνότητα. Την ύπαρξη αυτής της αεροδυναμικής οι κάτοικοι την εκμεταλλεύτηκαν από νωρίς για το άλεσμα του σταριού. Στα χαρακτηριστικά του ο μύλος των Καμινίων είναι κυκλικής κάτοψης με περιστρεφόμενη οριζοντίως κωνική με σαμάκι σκεπή και περιστρεφόμενη κατακορύφως ξύλινη φτερωτή με τριγωνικά πανιά. Οι ιδιοκτήτες των ανεμόμυλων στο νησί ήταν κυρίως Τούρκοι μπέηδες (Βάρος) ή εύποροι Λήμνιοι. Στα Καμίνια οι ιδιοκτήτες των μύλων ήταν Αιγυπτιώτες.

Στα Καμίνια, στα 1930 ένας από τους τρεις ανεμόμυλους που λειτουργούσαν μέσα στο χωριό και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής για το εξαιρετικό άλευρο που παρήγαγε ήταν ο ανεμόμυλος του Σαράντου Παστρή. Εύπορου επιχειρηματία και τυρέμπορου.

Ο Σαράντης Παστρής είχε γεννηθεί κατά το τρίτο τέταρτο του 19ου σε ένα αγρόκτημα, στην περιοχή Σινδιόνι, στα όρια των χωριών Καμίνια και Ρουσοπούλι. Η οικογένεια του κατείχε μια μεγάλη κτηματική έκταση γύρω από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου και ήταν εξαιρετικοί τυροκόμοι. Το τυρί των Παστρήδων λέγεται ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητό όχι μόνο για τη γεύση του αλλά κυρίως εξαιτίας της καθαριότητας του τυροκομείου. Ο Σαράντος από μικρός μετανάστευσε στην Αίγυπτο όπου εργάστηκε σκληρά. Με τα χρήματα που συγκέντρωσε όταν επέστρεψε στο νησί του έχτισε έναν ανεμόμυλο ο οποίος βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το σημερινό ναό της Οσίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου και αποτελούσε ένα κόσμημα για το χωριό.

Ο Σαράντος ήταν μετρίου αναστήματος άνδρας με γαλάζια μάτια. Το βλέμμα του ήταν γερακίσιο, ιδιαίτερα έντονο και δεν μπορούσε κανείς να αντισταθεί στη ματιά του. Φορούσε στο κεφάλι πάντα ένα «καισαρικόν», ένα λευκό σαρίκι στο οποίο συνήθως έκρυβε τις λίρες του, βράκα και ένα δερμάτινο σακάκι. Νυμφεύτηκε τη Ζαφειρούδα Ψευτούδη και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Τρεις κόρες κι ένα γιό. Το Γιώργο, την Ελένη, τη Φωτεινή και τη Δέσποινα. Από τα παιδιά του είχε ιδιαίτερη αγάπη προς τη μικρότερη κόρη του, τη Δέσποινα η οποία είχε κληρονομήσει και τα μάτια του. Γενικότερα τον περιγράφουν σαν ένα άνδρα ιδιαίτερα ευφυή αλλά οξύ και σκληρό. Μετά το θάνατο της Ζαφειρούδας Ψευτούδη, ο Σαράντος νυμφεύτηκε την Αθανασία, μια συγχωριανή του η οποία ήταν κι αυτή χήρα. Κάποτε ο Σαράντος έχασε το σαρίκι του και μια φτωχή γυναίκα το βρήκε και του το πήγε. Εκείνος αμέσως αναζήτησε τις λίρες και όταν είδε πως ήταν όλα στη θέση τους, τη μάλωσε λέγοντας της πως θα έπρεπε να το είχε ψάξει γιατί το σαρίκι του έκρυβε ένα θησαυρό. Της έδωσε όμως φιλοδώρημα. Βοηθούσε συχνά άπορες οικογένειες πάντα κρυφά χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουν κι οι ίδιες οι οικογένειες ποιος είναι ο ευεργέτης τους. Συνοπτικά ο Παστρής υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα.

Ο μύλος του δέσποζε στην κορυφογραμμή των Καμινίων στο μέρος που σήμερα φέρει το τοπωνύμιο Μύλος. Στην ίδια κορυφογραμμή υπήρχαν συνολικά τρεις μύλοι. Ο μύλος του Παστρή ήταν τόσο όμορφος και καλοχτισμένος που δυστυχώς μάγεψε και τους κατακτητές. Οι Γερμανοί αποφάσισαν και γκρέμισαν το μύλο το 1941 προκειμένου να πάρουν τις υπέροχες λαξεμένες πέτρες του και να δημιουργήσουν οχυρωματικά έργα στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας. Έτσι καταστράφηκε ένα από τα ωραιότερα κτίσματα του χωριού, ο μύλος του Παστρή.

Ευαγγελία Λιάπη

MSc, MA Φιλόλογος

 Το κείμενο «Ο ανεμόμυλος του Παστρή στα Καμίνια» δημοσιεύτηκε στο 5 ^ο τεύχος, της εφημερίδας «Ο κήρυκας των Καμινίων» του εκδότη Σ.Φράττη η οποία διανέμεται δωρεάν για τους απανταχού Λήμνιους.