O Άγιος Γρηγόριος o Παλαμάς κι η Λήμνος

 

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς είναι ένας από τους μεγαλύτερους θεολόγους της Ορθοδοξίας κι ο κυριότερος εκπρόσωπος του Ησυχασμού.

Όλη του η ζωή καθοδηγήθηκε από το Άγιο Πνεύμα και φωτίστηκε από το Άκτιστο θείο Φως.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, το 1296.Γονείς του ο συγκλητικός Κωνσταντίνος και μητέρα του, η Καλλονή. Είχε ακόμα τέσσερα αδέλφια[1]. Μεγάλωσε μέσα στην αυτοκρατορική αυλή και μετά το θάνατο του πατέρα του, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος, φρόντισε για τη μόρφωση του Γρηγορίου.[2] 
Σε ηλικία 20 ετών εγκατέλειψε τα πάντα,πήγε στο Άγιο Όρος κι έγινε μοναχός. Εκεί ασκήτευε πολύ αυστηρά και προσευχόταν νυχθημερόν μετά δακρύων, λέγοντας «Φώτισον μου το σκότος».

Το 1326 έγινε ιερέας. Ο Γρηγόριος[3] έγινε ο υπέρμαχος και υποστηρικτής των Ησυχαστών έναντι του κακόβουλου μοναχού Βαρλαάμ από την Καλαβρία.[4]

Το 1347 Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης ορίστηκε ο Ισίδωρος Βουχέρας μαθητής του Γρηγορίου. Ο Πατριάρχης Ισίδωρος, το Μάρτιο του 1347 χειροτόνησε το Γρηγόριο Παλαμά, Επίσκοπο της Θεσσαλονίκης.

Ο Γρηγόριος, επειδή δεν κατάφερε, να αναλάβει τον επισκοπικό θρόνο, λόγω αντιδράσεων των διοικούντων την πόλη της Θεσσαλονίκης, ήρθε στη Λήμνο, στην οποία παρέμεινε για σχεδόν δυο χρόνια.

Εκεί ο Γρηγόριος βοήθησε πολύ τους Λημνιούς. Την περίοδο αυτή στο νησί υπήρχε η επιδημία της πανώλης, η οποία σκόρπιζε το θάνατο.

Ο Γρηγόριος την περίοδο εκείνη έκανε πολλά θαύματα στη Λήμνο. Θεράπευσε θαυματουργικά διάφορους ασθενείς και σταμάτησε την εξάπλωση της επιδημίας, της πανώλης.

Επίσης δίδαξε στους Λημνιούς το βίο και τα θαύματα του Αγίου Δημητρίου[5].Η προσωπικότητα και η αγιοσύνη του ήταν τόσο μεγάλη ώστε ακόμα και οι Τούρκοι επεδίωκαν θεολογικές συζητήσεις με το Γρηγόριο.

Αρκετά από τα θεολογικά του έργα(60 τον αριθμό) τα συνέγραψε κατά την περίοδο της διαμονής το στο νησί της Λήμνου.

Όταν κάποια στιγμή αποφασίστηκε από τον Πατριάρχη, ότι έπρεπε να επιστρέψει στη Θεσσαλονίκη, οι Λημνιοί με πολύ μεγάλη λύπη τον αποχωρίστηκαν.

Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς επέστρεψε για ένα σύντομο διάστημα στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησαν πολυτάραχα γεγονότα στη ζωή του ώσπου στις 14 Νοεμβρίου του 1359 παρέδωσε τη ψυχή[6] του στον Κύριο, σε ηλικία 65 ετών.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Απολυτίκιο

Ορθοδοξίας ο φωστήρ, Εκκλησίας το στήριγμα και διδάσκαλε, των μοναστών η καλλονή, των θεολόγων υπέρμαχος απροσμάχητος, Γρηγόριε θαυματουργέ, Θεσσαλονίκης το καύχημα, κήρυξ της Χάριτος, ικέτευε διαπαντός σωθήναι τας ψυχάς ημών.

---

[1] Μετά το θάνατο του πατέρα τους ολόκληρη η οικογένεια ενεδύθει το μοναχικό σχήμα.

[2] Η μόρφωση του Γρηγορίου ήταν τέτοια που όταν μιλούσε το συνέκριναν με τον φιλόσοφο Αριστοτέλη. Πνευματικός του ήταν ο Θεόκλητος Φιλαδελφείας ο οποίος του δίδαξε τη Νοερά προσευχή.

[3] Για το Γρηγόριο ο Θεός είναι «Πύρ Καταναλίσκον»

[4] Με επιδέξιο τρόπο ο Βαρλαάμ είχε καταφέρει να διεισδύσει στους διάφορους κύκλους λογίων της Κωνσταντινούπολης και να κατηγορεί τους αγιορείτες μοναχούς κι ασκητές ως αιρετικούς.

[5] Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Λήμνου υπάρχει και κάποιος ναός αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο ως αποτέλεσμα της διδασκαλίας του Γρηγορίου του Παλαμά.

[6] Ο ανώνυμος συναξαριστής αναφέρει ότι το πρόσωπο του Γρηγορίου του Παλαμά κατά την κοίμηση του ακτινοβολούσε φως ως απόδειξη του Άκτιστου Φωτός.