Τότε χιλιάδες Κοζάκοι[2] μέλη του λευκού στρατού αναγκάστηκαν για να σωθούν, να επιβιβαστούν μαζί με τις οικογένειές τους, στα βρετανικά και γαλλικά πλοία της Αντάντ, που βρίσκονταν στο λιμάνι της Σεβαστούπολης.
Ήταν Μάρτιος του 1920.Τα αγγλογαλλικά πλοία στη συνέχεια τους διέσπειραν σε διάφορα λιμάνια της Μεσογείου.
Μια ομάδα Κοζάκων, γύρω στα 5000 άτομα, αποβιβάστηκε στη Λήμνο και στρατοπέδευσε σε μια ερημική παραλία, κοντά στο χωριό Πορτιανό.
Οι τελευταίοι Κοζάκοι αποβιβάστηκαν στη Λήμνο, το Νοέμβριο του 1920.
Οι Κοζάκοι ήταν τμήματα του Κουμπάν, του Ντον, του Τέρεκ και του Άστραχαν, που είχαν πολεμήσει κάτω από τις οδηγίες του στρατηγού Πιότρ Βράγγελ.
Οι Κοζάκοι εξόριστοι ήρθαν στο νησί μαζί με τις οικογένειες τους. Ανάμεσα τους στρατηγοί, αξιωματικοί και στρατιώτες του λευκού στρατού αλλά και γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι, καθηγητές της Ρωσικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, ιερείς, μοναχοί, γιατροί, ζωγράφοι, καλόγριες, μουσικοί, υπουργοί, έμποροι, καλλιτέχνες.
Οι Κοζάκοι φυλακίστηκαν στο υπαίθριο στρατόπεδο που σχηματίστηκε για αυτό το σκοπό από τους πρώην συμμάχους τους, Γάλλους κι Άγγλους.
Οι Γάλλοι τους αντιμετώπισαν με ιδιαίτερη σκληρότητα. Καθημερινά μείωναν τις μερίδες φαγητού που προορίζονταν για τους Κοζάκους πρόσφυγες και τις έδιναν στους δικούς τους στρατιώτες. Το ίδιο έκαναν και με τα ξύλα για τη θέρμανση.
Σύμφωνα με τα ρωσικά αρχεία, οι Γάλλοι επεδίωξαν με τη συμπεριφορά τους, τη φυσική εξόντωση των Κοζάκων.
Οι Κοζάκοι έμειναν στη Λήμνο μέχρι το Δεκέμβρη του 1921.Στα μάτια των Κοζάκων, η Λήμνος φάνταζε άγρια και τρομακτική. Πολλοί Κοζάκοι για πρώτη φορά αντίκριζαν τη θάλασσα κι η θέα της και μόνο τους προκαλούσε τρόμο.Φοβόντουσαν ακόμα και να πλησιάσουν τη θάλασσα[3].
Ο πρόσφυγες είχαν φέρει μαζί τους, ότι με κόπο κατάφεραν να διασώσουν από τους μπολσεβίκους. Εικόνες αγίων, χρυσαφικά, πολύτιμα σερβίτσια φαγητού και τσαγιού, υφάσματα κι άλλα πολύτιμα αντικείμενα. Αυτά για να καταφέρουν να επιβιώσουν, αναγκάστηκαν να τα εκποιήσουν στους Γάλλους συχνά έναντι πινακίου φακής.
Η φτώχεια, οι αρρώστιες κι η δυστυχία ήταν πολύ μεγάλη. Θύματα της ανέχειας κυρίως τα παιδιά, τα οποία δεν άντεξαν και πολλά από αυτά πέθαναν. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Κοζάκου ιερέα του στρατοπέδου του Πορτιανού, ο ίδιος σχεδόν καθημερινά κήδευε κι ένα παιδί.
Κάθε Κυριακή οι Κοζάκοι εκκλησιάζονταν στην εκκλησία «Εισόδια της Θεοτόκου» στο Πορτιανού. Τα μέλη του Νταν, εκκλησιάζονταν στην εκκλησιά των Ταξιαρχών, στο Μούδρο.
Οι Λημνιοί είχαν εντυπωσιαστεί πολύ από τη θρησκευτικότητα, την κουλτούρα και τη νοικοκυροσύνη των Κοζάκων για αυτό και τους σεβόντουσαν και τους θαύμαζαν πολύ.
Ιδιαίτερα οι Κοζάκοι γιατροί απέκτησαν ξεχωριστή φήμη στη Λήμνο.
Οι γιατροί είχαν δημιουργήσει ένα υπαίθριο νοσοκομείο για την περίθαλψη των πατριωτών τους, ενώ ταυτόχρονα φρόντιζαν και τους Γάλλους τραυματίες αλλά και το ντόπιο πληθυσμό.
Οι δυσκολίες πολλές, όμως οι Κοζάκοι δεν το έβαζαν κάτω. Διασκέδαζαν διοργανώνοντας συναυλίες στην πλατεία του χωριού Πορτιανού, όπου τραγουδούσαν και χόρευαν. Τελούσαν επίσης θεία μυστήρια, όπως γάμους και βαφτίσια.
Από το Μάρτιο του 1920 έως και το Δεκέμβριο του1921[4],350 περίπου Ρώσοι πέθαναν στη Λήμνο. Ανάμεσα τους είναι 82 παιδιά. Οι πιο πολλοί ενταφιάστηκαν στο Πορτιανό, στη θέση Πούντα.29 άτομα ενταφιάστηκαν στο συμμαχικό νεκροταφείο στο Μούδρο.
Το 2004 μια ομάδα νέων, φίλοι της ιεράς σταυροπηγιακής μονής Novodevici[5] της Μόσχας, δημιούργησαν την ομάδα με την επωνυμία «Λήμνος» με σκοπό την αναζήτηση της τύχης των Κοζάκων που εξορίστηκαν στην Ελλάδα.
Η ομάδα αναζήτησε μέσα από τα αρχεία της Ρωσικής Πρεσβείας, την τύχη αυτών των ανθρώπων και κατάφερε μέσα από τα αρχεία να φτάσει στη Λήμνο.
Οι Ρώσοι ήρθαν στη Λήμνο, βρήκαν το νεκροταφείο των Κοζάκων, περιέφραξαν το χώρο κι έστησαν στο σημείο του νεκροταφείου, ένα μεγάλο άσπρο μαρμάρινο σταυρό.
Εκεί έστησαν και το αντίγραφο της εικόνας της «Παναγίας της Οδηγήτριας του Σμολένσκ[6]». Αριστερά και δεξιά του μνημείου τοποθετήθηκαν επιγραφές με τα ονόματα των νεκρών.
«Εδώ είναι ενταφιασμένοι πάνω από 350 άνθρωποι ,…στρατηγοί και απλοί κοζάκοι, ιερείς και γιατροί, μοναχές, υπουργοί, έμποροι, ζωγράφοι, αξιωματικοί, ορθόδοξοι, μουσουλμάνοι, βουδιστές εκπρόσωποι σχεδόν όλου του φάσματος της παλιάς, χαμένης εκ μέρους μας Ρωσίας ...Όλοι έπεσαν θύματα της αδελφοκτόνας σφαγής, που ξέσπασε ως αποτέλεσμα δυο κρατικών πραξικοπημάτων το 1917» αναφέρεται στην επιγραφή, την οποία έστησαν στην είσοδο του μνημείου.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη
[1]Στο ρωσικό εμφύλιο συγκρούστηκαν ο Κόκκινος στρατός, των μπολσεβίκων, υποστηρικτών του Λένιν και του Τρότσκι, εναντίον του λευκού στρατού . των Κοζάκων, υποστηρικτών του Ρώσου Αυτοκράτορα. Στο πλευρό του λευκού στρατού είχαν συμμετάσχει και δύο ελληνικές μεραρχίες ως σύμμαχοι της Αντάντ.
[2]Ο στρατός του Βράγγελ είχε γύρω στις 15.000 με 20.000 στρατιώτες.
[3] Φοβόντουσαν να μπουν στη θάλασσα και να πιάσουν χταπόδια. Πίστευαν ότι τα χταπόδια μπορούσαν να τους σκοτώσουν.
[4]Από το Μάρτιο του 1920 ως το Νοέμβριο του 1920 έχασαν τη ζωή του 130Ρώσοι και από το Νοέμβριο του 1920 έως το Δεκέμβρη του 1921 άλλα 292 άτομα. Εικάζεται ότι κάποια επιδημία αποδεκάτισε τους Ρώσους εξόριστους.
[5]] Η μονή αποκαλείται «Των Παρθένων» και είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο. Η μονή ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO.
[6]Σύμφωνα με την παράδοση, το 1046,ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονομάχος, έδωσε την εικόνα της «Παναγίας της Οδηγήτριας» προίκα, στη κόρη του Πριγκίπισσα Αναστασία.Η Πριγκίπισσα Αναστασία νυμφεύτηκε τον ηγεμόνα του Τσερνίκωφ και έπειτα μεγάλου ηγεμόνα του Κιέβου Βζέβολοντ Α’ Γιαροσλάβιτς. Η «Παναγιά η Οδηγήτρια του Σμολένσκ» θεωρείται πολύ θαυματουργή και εορτάζει στις 28 Ιουλίου.
Αναρτήσεις
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου