Ο Σταύρος Φράττης και η δανειστική βιβλιοθήκη των Καμινίων

 

Τα Καμίνια είναι ένα χωριό της Ανατολικής Λήμνου και βρίσκεται σε απόσταση τριάντα επτά χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα του νησιού. Τα Καμίνια λοιπόν τα οποία παρά το γεγονός ότι στο δυναμικό τους υπάρχουν πολλοί άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, πανεπιστημιακοί αλλά και επιφανείς ομογενείς, οι οποίοι κατάγονται από εδώ και το αγαπούν ιδιαίτερα, για πολλά χρόνια παρουσίαζε μια εσωστρέφεια. Μια ιδιαίτερη εσωστρέφεια. Μεγάλο μέρος των κατοίκων μετοίκησαν σταδιακά προς την πρωτεύουσα του νησιού, την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη προκειμένου να βιοποριστούν. Όσοι παρέμειναν στο χωριό βλέποντας το χωριό να συρρικνώνεται άρχισαν να παρουσιάζουν έντονη εσωστρέφεια καθώς και οι αντιπρόσωποι τους στη τοπική αυτοδιοίκηση δεν διέθεταν παρά τη θέληση τους τα προσόντα αλλά και τη δυναμική προκειμένου να παρέχουν στο χωριό αυτό που του αξίζει. Τα Καμίνια δεν είναι ένα τυχαίο χωριό της Λήμνου. Τα Καμίνια είναι η συνέχεια της προϊστορικής Πολιόχνης κι ένας τόπος με συνεχή κατοίκηση αιώνων.

Σε αυτή την ιστορική στιγμή τα Καμίνια όμως είχαν την τύχη να δραστηριοποιηθεί ο Σταύρος Φράττης. Ένας Καμινιώτης Αθηναίος ο οποίος πεισματικά και με περίσσια αγάπη βλέποντας την κατάσταση να χειροτερεύει θέλησε να αναδείξει το χωριό του και να το βγάλει από την εσωστρέφεια.

Τι έκανε λοιπόν; Αρχικά συγκέντρωσε τους νέους του χωριού και τους παρότρυνε να δραστηριοποιηθούν δημιουργώντας ένα τοπικό σύλλογο, τον ΜΕΑ Καμινίων. Ο ίδιος με προσωπικά του έξοδα προέβη στην έκδοση του ΚΗΡΥΚΑ ΤΩΝ ΚΑΜΙΝΙΩΝ της μοναδικής λημνιακής τοπικής εφημερίδας.

Ενίσχυσε τον εκλεγμένο τοπικό άρχοντα και σε συνεργασία με τους νέους καθάρισαν και φρόντισαν το χωριό. Ενώ δραστηριοποιήθηκαν με διάφορες εκδηλώσεις προβάλλοντας το χωριό ως προορισμό στη διασκέδαση.

Τέλος τη παλαιά στάση η οποία είχε στατικά προβλήματα οροφής αφού την επιδιόρθωσαν με μια νέα οροφή, με πρωτοβουλία του μετέτρεψαν την παλαιά στάση σε δανειστική βιβλιοθήκη. Αληθινό κόσμημα για το χωριό.

Το σημαντικότερο όμως όραμα του Φράττη είναι να ενώσει τους Καμινιώτες και να προβάλει από τον καθένα το καλύτερο κομμάτι του ως προς τη φιλοπατρία του. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι όλοι αγαπούν τον τόπο τους, κάποιοι όμως ότι κάνουν το κάνουν προκειμένου να προβληθούν οι ίδιοι. Ο Σταύρος Φράττης όμως ότι κάνει το κάνει με ταπεινότητα επειδή πραγματικά αγαπά το χωριό του και θέλει να συνεισφέρει στην αυτοβελτίωση του. Συχνά λέει: «κανείς δεν μας περισσεύει όλοι μαζί μπορούμε» και το πιστεύει βαθιά.

Η λειτουργία της τοπικής βιβλιοθήκης είναι το πρώτο σημαντικό βήμα για το χωριό. Έπονται πολλά. Σε ευχαριστούμε πολύ, Σταύρο για τη φιλοτιμία και τη φιλοπατρία σου.

Με εκτίμηση

Ευαγγελία Λιάπη

Ο ανεμόμυλος του Παστρή στα Καμίνια

 

 

 

Τα Καμίνια χαρακτηρίζονται από μια έντονη αεροδυναμική τόσο σε ένταση, όσο και σε συχνότητα. Την ύπαρξη αυτής της αεροδυναμικής οι κάτοικοι την εκμεταλλεύτηκαν από νωρίς για το άλεσμα του σταριού. Στα χαρακτηριστικά του ο μύλος των Καμινίων είναι κυκλικής κάτοψης με περιστρεφόμενη οριζοντίως κωνική με σαμάκι σκεπή και περιστρεφόμενη κατακορύφως ξύλινη φτερωτή με τριγωνικά πανιά. Οι ιδιοκτήτες των ανεμόμυλων στο νησί ήταν κυρίως Τούρκοι μπέηδες (Βάρος) ή εύποροι Λήμνιοι. Στα Καμίνια οι ιδιοκτήτες των μύλων ήταν Αιγυπτιώτες.

Στα Καμίνια, στα 1930 ένας από τους τρεις ανεμόμυλους που λειτουργούσαν μέσα στο χωριό και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής για το εξαιρετικό άλευρο που παρήγαγε ήταν ο ανεμόμυλος του Σαράντου Παστρή. Εύπορου επιχειρηματία και τυρέμπορου.

Ο Σαράντης Παστρής είχε γεννηθεί κατά το τρίτο τέταρτο του 19ου σε ένα αγρόκτημα, στην περιοχή Σινδιόνι, στα όρια των χωριών Καμίνια και Ρουσοπούλι. Η οικογένεια του κατείχε μια μεγάλη κτηματική έκταση γύρω από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου και ήταν εξαιρετικοί τυροκόμοι. Το τυρί των Παστρήδων λέγεται ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητό όχι μόνο για τη γεύση του αλλά κυρίως εξαιτίας της καθαριότητας του τυροκομείου. Ο Σαράντος από μικρός μετανάστευσε στην Αίγυπτο όπου εργάστηκε σκληρά. Με τα χρήματα που συγκέντρωσε όταν επέστρεψε στο νησί του έχτισε έναν ανεμόμυλο ο οποίος βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το σημερινό ναό της Οσίας Ειρήνης της Χρυσοβαλάντου και αποτελούσε ένα κόσμημα για το χωριό.

Ο Σαράντος ήταν μετρίου αναστήματος άνδρας με γαλάζια μάτια. Το βλέμμα του ήταν γερακίσιο, ιδιαίτερα έντονο και δεν μπορούσε κανείς να αντισταθεί στη ματιά του. Φορούσε στο κεφάλι πάντα ένα «καισαρικόν», ένα λευκό σαρίκι στο οποίο συνήθως έκρυβε τις λίρες του, βράκα και ένα δερμάτινο σακάκι. Νυμφεύτηκε τη Ζαφειρούδα Ψευτούδη και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Τρεις κόρες κι ένα γιό. Το Γιώργο, την Ελένη, τη Φωτεινή και τη Δέσποινα. Από τα παιδιά του είχε ιδιαίτερη αγάπη προς τη μικρότερη κόρη του, τη Δέσποινα η οποία είχε κληρονομήσει και τα μάτια του. Γενικότερα τον περιγράφουν σαν ένα άνδρα ιδιαίτερα ευφυή αλλά οξύ και σκληρό. Μετά το θάνατο της Ζαφειρούδας Ψευτούδη, ο Σαράντος νυμφεύτηκε την Αθανασία, μια συγχωριανή του η οποία ήταν κι αυτή χήρα. Κάποτε ο Σαράντος έχασε το σαρίκι του και μια φτωχή γυναίκα το βρήκε και του το πήγε. Εκείνος αμέσως αναζήτησε τις λίρες και όταν είδε πως ήταν όλα στη θέση τους, τη μάλωσε λέγοντας της πως θα έπρεπε να το είχε ψάξει γιατί το σαρίκι του έκρυβε ένα θησαυρό. Της έδωσε όμως φιλοδώρημα. Βοηθούσε συχνά άπορες οικογένειες πάντα κρυφά χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουν κι οι ίδιες οι οικογένειες ποιος είναι ο ευεργέτης τους. Συνοπτικά ο Παστρής υπήρξε μια πολυσχιδής προσωπικότητα.

Ο μύλος του δέσποζε στην κορυφογραμμή των Καμινίων στο μέρος που σήμερα φέρει το τοπωνύμιο Μύλος. Στην ίδια κορυφογραμμή υπήρχαν συνολικά τρεις μύλοι. Ο μύλος του Παστρή ήταν τόσο όμορφος και καλοχτισμένος που δυστυχώς μάγεψε και τους κατακτητές. Οι Γερμανοί αποφάσισαν και γκρέμισαν το μύλο το 1941 προκειμένου να πάρουν τις υπέροχες λαξεμένες πέτρες του και να δημιουργήσουν οχυρωματικά έργα στην περιοχή της Αγίας Βαρβάρας. Έτσι καταστράφηκε ένα από τα ωραιότερα κτίσματα του χωριού, ο μύλος του Παστρή.

Ευαγγελία Λιάπη

MSc, MA Φιλόλογος

 Το κείμενο «Ο ανεμόμυλος του Παστρή στα Καμίνια» δημοσιεύτηκε στο 5 ^ο τεύχος, της εφημερίδας «Ο κήρυκας των Καμινίων» του εκδότη Σ.Φράττη η οποία διανέμεται δωρεάν για τους απανταχού Λήμνιους.

Το Κάστρο της Λήμνου στις αρχές του 20ου αιώνα

Το Κάστρο της Λήμνου όπως για χρόνια αποκαλούσαν την Μύρινα στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν το αστικό κέντρο του νησιού στο οποίο ο επισκέπτης θα έβρισκε το χάνι για να διαμείνει και εμπορικά καταστήματα προκειμένου να κάνει τις αναγκαίες προμήθειες. Ρούχα, τρόφιμα, εργαλεία.Στο Κάστρο λειτουργούσαν υποκαταστήματα Τραπεζών όπως το υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών με τόκο 3 τοις εκατό ετησίως.  Ενώ το πιο περιζήτητο καφέ ήταν το καφενείο η Ελευθερία και μετέπειτα Πανελλήνιον του Αθανασίου Πραβλή.Το εστιατόριο η Ομόνοια των Πανταζή και Νικολάου και το εστιατόριο Νέος Κόσμος των Ι.Καραμάνη και Θ.Πλαγερινού ετοίμαζαν εκλεκτά γεύματα ενώ στο κατάστημα του Ιωάννη Φεργαλιώτου ο επισκέπτης μπορούσε να προμηθευτεί ούζο, τσίπουρο, κονιάκ και λικέρ.Τα ίδια προϊόντα θα μπορούσε να προμηθευτεί και στην αποθήκη Γιοβαλάκη.Στο κατάστημα του Αργύρη Αργυρίου αλλά και στο κατάστημα του Ν.Φραγκούλη μπορούσε κανείς να προμηθευτεί υφάσματα και είδη πολυτελείας ενώ η μοδίστρα Ελένη Ζωγράφου είχε το ατελιέ της κι έραβε τις Λήμνιες έναντι της οικίας Καλογερά.Πολύ συχνά οι γυναίκες από τα χωριά κατέβαιναν το Κάστρο προκειμένου να ενημερωθούν για τη μόδα και να ραφτούν.

Στο Κάστρο  λειτουργούσε κι αλευρόμυλος του Ευάγγελου Χριστοφή με εκλεκτά άλευρα.Ο Χριστοφής άλεθε κάθε είδους δημητριακών καρπών.Η τιμή για του σίτου το άλεσμα ήταν 5 λεπτά η οκά.

Την ίδια περίοδο 1915 η Λήμνος φιλοξενεί τα συμμαχικά στρατεύματα.Επίκεντρο του νησιού γίνεται το λιμάνι του Μούδρου. Οι γεωργοί δυσανασχετούν για την έλλειψη βροχής που καθυστερεί τη σπορά. Στο Πορτιανού γίνεται κατασκευή αμαξωτών δρόμων και στην Παλαιόπολη, στην Ηφαιστεία Γάλλοι στρατιώτες εντόπισαν ακέφαλο άγαλμα το οποίο παρέδωσαν στον ενωμοτάρχη Φλεριανό στο Μούδρο.

Η περίοδος αυτή ήταν μια ξεχωριστή περίοδος έντονης κοινωνικής ζωής καθώς στη Λήμνο αναπτύχτηκε μια βάση υποστήριξης συμμαχικών στρατευμάτων και μπορεί η στρατιωτική βάση να ήταν το Μούδρο, η καρδιά όμως του κοινωνικού ιστού εξακολουθούσε να είναι το Κάστρο.

Ευαγγελία Λιάπη

ΜΑ, ΜSc Φιλόλογος